ჰელიკობაქტერია: უხილავი მტერი ჩვენს კუჭში

ადამიანის ორგანიზმში არსებობს უამრავი მიკროორგანიზმი, რომელთა უმეტესობა ჩვენთვის სასარგებლოა. თუმცა, ზოგიერთი მათგანი შეიძლება საფრთხეს უქმნიდეს ჩვენს ჯანმრთელობას. ერთ-ერთი ასეთი მიკროორგანიზმია ჰელიკობაქტერია, რომელიც ხშირად გვხვდება ადამიანის კუჭში და იწვევს სხვადასხვა პრობლემას.

რა არის ჰელიკობაქტერია 

ჰელიკობაქტერია, რომელსაც სამედიცინო ენაზე Helicobacter Pylori ეწოდება, არის პატარა, სპირალური ფორმის ბაქტერია. მისი სახელი წარმოიშვა ბერძნული სიტყვებიდან "helico" (სპირალი) და "bacter" (ჯოხი). ეს მიკროორგანიზმი უნიკალურია იმით, რომ შეუძლია გადარჩეს კუჭის მჟავე გარემოში, სადაც უმეტესი ბაქტერია ვერ ძლებს.

მსოფლიოს მოსახლეობის დაახლოებით ორი მესამედი დაინფიცირებულია ამ ბაქტერიით, თუმცა უმეტესობას არ აქვს არანაირი სიმპტომი. ჰელიკობაქტერია ხშირად ბავშვობაში გვხვდება და შეიძლება მთელი ცხოვრების განმავლობაში დარჩეს ორგანიზმში, თუ არ მოხდა მისი მკურნალობა.

ჰელიკობაქტერიის გავრცელება ძირითადად ხდება პირიდან პირში კონტაქტით, დაბინძურებული საკვებით ან წყლით. ის განსაკუთრებით გავრცელებულია განვითარებად ქვეყნებში, სადაც სანიტარული პირობები არ არის სათანადო დონეზე. თუმცა, განვითარებულ ქვეყნებშიც გვხვდება ეს ბაქტერია, განსაკუთრებით მჭიდროდ დასახლებულ ადგილებში.

როდესაც ჰელიკობაქტერია აღწევს კუჭში, ის იწყებს გამრავლებას და კუჭის კედლების დაზიანებას. ბაქტერია გამოყოფს ფერმენტებს, რომლებიც ასუსტებს კუჭის ლორწოვან გარსს, რაც აადვილებს კუჭის მჟავის მიერ კედლების დაზიანებას. ეს პროცესი იწვევს ანთებას, რომელსაც გასტრიტი ეწოდება.

გასტრიტი ხშირად უსიმპტომოდ მიმდინარეობს, მაგრამ ზოგჯერ იწვევს დისკომფორტს მუცლის არეში, გულძმარვას, გულისრევასა და მადის დაკარგვას. თუ ანთება გრძელდება, შეიძლება განვითარდეს პეპტიური წყლული - ღია წყლული კუჭის ან თორმეტგოჯა ნაწლავის კედელზე.

პეპტიური წყლული ჰელიკობაქტერიის ყველაზე გავრცელებული გართულებაა. წყლულის სიმპტომები მოიცავს მწვავე ტკივილს მუცლის არეში, რომელიც შეიძლება გაძლიერდეს ცარიელ კუჭზე და შემსუბუქდეს ჭამის შემდეგ. ასევე შეიძლება გამოვლინდეს გულძმარვა, შებერილობა და წონაში კლება.

მიუხედავად იმისა, რომ უმეტეს შემთხვევაში ჰელიკობაქტერია არ იწვევს სერიოზულ პრობლემებს, არის იმის შანსი, რომ ინფექცია გახდეს კუჭის კიბოს რისკ-ფაქტორი.ამ ფაქტს განსაკუთრებით ყურადღება უნდა მიაქციონ იმ ადამიანებმა, რომელთა ოჯახურ ისტორიაში არის კუჭის კიბოს შემთხვევები.

რა სიმპტომები ახასიათებს ჰელიკობაქტერიით ინფიცირებას?

ამ ბაქტერიით ინფიცირებული ადამიანების უმეტესობას არასდროს უვითარდება რაიმე სიმპტომი ან ნიშანი. მეცნიერები ჯერ კიდევ ვერ ხსნიან, რატომ არ აქვს ბევრ ადამიანს სიმპტომები. არსებობს ვარაუდი, რომ ზოგიერთი ადამიანი დაბადებიდანვე უფრო მეტად არის რეზისტენტული H. pylori-ის მავნე ზემოქმედების მიმართ.

თუმცა, იმ შემთხვევებში, როდესაც H. pylori ინფექცია იწვევს სიმპტომებს, ისინი ჩვეულებრივ დაკავშირებულია გასტრიტთან ან პეპტიურ წყლულთან. ეს სიმპტომები შეიძლება მოიცავდეს:

1. ტკივილი ან წვის შეგრძნება მუცლის არეში. ეს შეიძლება იყოს მჭრელი ან ყრუ ტკივილი, რომელიც გრძელდება რამდენიმე წუთიდან რამდენიმე საათამდე.
2. მუცლის ტკივილი, რომელიც უარესდება მშიერ კუჭზე. ბევრი ადამიანი აღნიშნავს, რომ ტკივილი უფრო ინტენსიური ხდება ღამით ან დილით ადრე, როდესაც კუჭი ცარიელია.
3. გულისრევა. მსუბუქი დისკომფორტიდან მძიმე გულისრევის შეგრძნებამდე.
4. მადის დაკარგვა. ინფიცირებულ ადამიანებს ზოგჯერ არ აქვთ საკვების მიღების სურვილი, რაც გამოწვეულია მუდმივი დისკომფორტით ან ტკივილით.
5. ხშირი ბოყინი. განსაკუთრებით შესამჩნევია ჭამის შემდეგ.
6. შებერილობა. მუცლის შებერილობის შეგრძნება გამოწვეულია გაზების დაგროვებით ან საჭმლის მონელების პრობლემებით.
7. უნებლიე წონის კლება. თუ ინფექცია იწვევს მადის დაკარგვას ან ტკივილს ჭამის დროს, ადამიანმა შეიძლება დაიკლოს წონაში.

მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ეს სიმპტომები არ არის სპეციფიკური მხოლოდ H. pylori ინფექციისთვის და შეიძლება გამოწვეული იყოს სხვა მდგომარეობებითაც. ამიტომ, თუ გაქვთ ეს სიმპტომები, განსაკუთრებით თუ ისინი გრძელდება ან მძიმდება, მნიშვნელოვანია მიმართოთ ექიმს ზუსტი დიაგნოზისა და შესაბამისი მკურნალობისთვის.

გარდა ამისა, ზოგიერთ შემთხვევაში H. pylori ინფექციამ შეიძლება გამოიწვიოს უფრო სერიოზული გართულებები, როგორიცაა კუჭის წყლულის სისხლდენა. ამ შემთხვევაში ისეთი სიმპტომები იჩენს თავს, როგორიცაა შავი ან სისხლიანი განავალი, სისხლიანი ან ყავისფერი პირღებინება. ასეთი სიმპტომების არსებობისას აუცილებელია დაუყოვნებლივ სამედიცინო დახმარების მიღება.

როგორია დიაგნოსტიკის მეთოდები

ჰელიკობაქტერიის დიაგნოსტიკა შესაძლებელია სხვადასხვა მეთოდით. ყველაზე გავრცელებულია განავლის ანტიგენის ტესტი, რომელიც ადგენს ბაქტერიის არსებობას განავალში. ასევე გამოიყენება სუნთქვის ტესტი, რა დროსაც პაციენტი ყლაპავს სპეციალურ ნივთიერებას და შემდეგ ამოსუნთქულ ჰაერში იზომება ნახშირორჟანგის რაოდენობა. უფრო რთულ შემთხვევებში შეიძლება საჭირო გახდეს ენდოსკოპია - პროცედურა, რომლის დროსაც ექიმი სპეციალური კამერით ათვალიერებს კუჭს და იღებს ქსოვილის ნიმუშს ანალიზისთვის.

ჰელიკობაქტერიის მკურნალობა

ჰელიკობაქტერიის მკურნალობა ჩვეულებრივ მოიცავს ანტიბიოტიკების კომბინაციას პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორებთან (PPI) ერთად. ეს უკანასკნელი ამცირებს კუჭის მჟავიანობას და ხელს უწყობს კუჭის კედლების აღდგენას. მკურნალობის კურსი ჩვეულებრივ გრძელდება 10-14 დღე და მოითხოვს რამდენიმე მედიკამენტის ერთდროულ მიღებას.

ჰელიკობაქტერიის მკურნალობისას, ხშირად გამოიყენება მედიკამენტი ნოლპაზა, რომლის ერთი აბი შეიცავს 40 მილიგრამ აქტიურ ნივთიერებას. ამ წამლის მიღება რეკომენდებულია დღეში ორჯერ. ნოლპაზასთან ერთად, თქვენ ასევე დაგენიშნებათ ორი სხვადასხვა ანტიბიოტიკი. ეს კომბინირებული თერაპია, რომელიც მიმართულია ჰელიკობაქტერიის წინააღმდეგ, ჩვეულებრივ გრძელდება ერთიდან ორ კვირამდე, კერძოდ 7-დან 14 დღემდე, თქვენი კონკრეტული შემთხვევის მიხედვით.

ზოგჯერ ბაქტერია შეიძლება გახდეს რეზისტენტული ანტიბიოტიკების მიმართ. ამიტომ, მკურნალობის დასრულებიდან რამდენიმე კვირის შემდეგ, ექიმები ხშირად ატარებენ განმეორებით ტესტს, რათა დარწმუნდნენ, რომ ინფექცია სრულად არის განკურნებული.

როგორია ჰელიკობაქტერიით ინფიცირების პრევენციის გზები? 

ჰელიკობაქტერიის პრევენცია გულისხმობს ჰიგიენის ზომების დაცვას - ხელების ხშირი დაბანა, სუფთა წყლის გამოყენება და საკვების სათანადო მომზადება. ასევე, კვლევები აჩვენებს, რომ დიეტა, მდიდარი ახალი ხილით, ბოსტნეულით და მთლიანი მარცვლეულით, შეიძლება დაგვეხმაროს ჰელიკობაქტერიის ინფექციის რისკის შემცირებაში.

დასკვნის სახით შეიძლება ითქვას, რომ ჰელიკობაქტერია არის რთული და საინტერესო მიკროორგანიზმი, რომელიც კვლავ რჩება მეცნიერული კვლევის საგნად. მიუხედავად იმისა, რომ ის შეიძლება გახდეს სერიოზული პრობლემების მიზეზი, თანამედროვე მედიცინას აქვს სხვადასხვა საშუალებები მის დიაგნოსტიკასა და მკურნალობისთვის. მთავარია, ყურადღება მივაქციოთ ჩვენს ჯანმრთელობას და დროულად მივმართოთ ექიმს ნებისმიერი საეჭვო სიმპტომის შემთხვევაში.