სარჩევი:
როგორ ხდება ტუბერკულოზის დიაგნოსტიკა
რა არ არის რეკომენდებული ტუბერკულოზის დროს
როგორ ავიცილოთ თავიდან ტუბერკულოზი
გაიგეთ მეტი ტუბერკულოზის, საფრთხილო ინფექციური დაავადების შესახებ. ჩვენ სახელმძღვანელოში მიმოვიხილეთ სიმპტომები, პრევენციის საშუალებები და მკურნალობის ვარიანტები, რათა მოგცეთ ცოდნა უკეთესი ჯანმრთელობისთვის.
ტუბერკულოზი გადამდები ინფექციაა. ის აზიანებს ფილტვებს, მაგრამ ასევე შეიძლება გავრცელდეს სხეულის სხვა ნაწილებზე, მაგალითად ტვინზე. მას იწვევს Mycobacterium tuberculosis ბაქტერია.
რა არის ტუბერკულოზი
დაავადებას ძალიან დიდი ისტორია აქვს. გამომწვევი ბაქტერია 3 მილიონ წელზე მეტია არსებობს. დაავადების შესახებ უძველესი ცნობები ძველ საბერძნეთსა და რომშიც კი გვხვდება.
ტუბერკულოზი, მე-20 საუკუნის დასაწყისში აშშ-ში სიკვდილიანობის მთავარი მიზეზი იყო. მიუხედავად იმისა, რომ შეერთებულ შტატებში ამჟამად დიდწილად კონტროლდება, ის მაინც კლავს მილიონზე მეტ ადამიანს ყოველწლიურად მსოფლიოში.
აივ ინფექციით/შიდსით დაავადებული და დასუსტებული იმუნური სისტემის მქონე ადამიანები ტუბერკულოზის უფრო მაღალი რისკის ქვეშ არიან, რადგან მათ სხეულს უჭირს ბაქტერიებთან ბრძოლა.
ტუბერკულოზის ფორმები
დაავადების რამდენიმე ეტაპი და ფორმა არსებობს.
პირველადი ტუბერკულოზი
ეს არის ტუბერკულოზის ინფექციის პირველი ეტაპი. იმუნურ სისტემას შეუძლია გაუმკლავდეს მიკრობებს, მაგრამ ზოგჯერ ვერ ანადგურებს ყველა მათგანს და ისინი მრავლდებიან. ამ ეტაპზე ყოველთვის არ არის გამოხატული ტუბერკულოზის სიმპტომები, ან გრიპის მსგავსი სიმპტომებია წარმოდგენილი.
ლატენტური ტუბერკულოზი
პაციენტს სხეულში მიკრობები აქვს, მაგრამ იმუნური სისტემა ხელს უშლის მათ გავრცელებას. სიმპტომები ჯერ არ არის გამოხატული და ადამიანი არაა გადამდები, მაგრამ ინფექცია ცოცხალია და შეიძლება ერთ დღეს გააქტიურდეს.
აქტიური ტუბერკულოზი
მიკრობები მრავლდებიან და ადამიანი ავადდება. პაციენტი ამ დროს უკვე გადამდებია. მოზრდილებში ამ ტიპის დაახლოებით 90% ტუბერკულოზის ლატენტური ინფექციითაა განვითარებული.
აქტიური ტუბერკულოზი ფილტვების გარეთ
ტუბერკულოზის ინფექცია, რომელიც ვრცელდება ფილტვებიდან სხეულის სხვა ნაწილებზე, ცნობილია როგორც ექსტრაფილტვის ტუბერკულოზი.
ლატენტური ან აქტიური ტუბერკულოზის ინფექცია ასევე შეიძლება იყოს წამლის მიმართ რეზისტენტული, რაც იმას ნიშნავს, რომ გარკვეული მედიკამენტები არ მოქმედებენ ბაქტერიების წინააღმდეგ.
ტუბერკულოზის სიმპტომები
ლატენტურ ტუბერკულოზს სიმპტომები არ აქვს. ამ შემთხვევაში ტუბერკულოზის ანალიზი არის საჭირო - კანის ან სისხლის, რომ დადგინდეს დაავადების არსებობა.
ფილტვებში აქტიური ტუბერკულოზის სიმპტომებია:
- ხველა, რომელიც გრძელდება 3 კვირაზე მეტი
- მკერდის ტკივილი
- სისხლიანი ხველა
- მუდმივად დაღლილობის შეგრძნება
- ღამის ოფლიანობა
- შემცივნება
- ცხელება
- მადის დაკარგვა
- წონის კლება
როდესაც ტუბერკულოზი ფილტვების მიღმაა, ზოგჯერ იგივე სიმპტომები და ტკივილი ინფიცირებულ ზონასთან შეიძლება იყოს.
ტუბერკულოზის სიმპტომები შეიძლება განსხვავდებოდეს მოზარდებში, ბავშვებში და ჩვილებში. მოზარდების სიმპტომები მოზრდილების სიმპტომების მსგავსია. 1-12 წლის ბავშვებს შეიძლება ჰქონდეთ წონის კლება და ცხელება, რომელიც არ ქრება.
ტუბერკულოზი ბავშვებში
ტუბერკულოზი ბავშვებში ასეთი ნიშნებითაა გამოხატული:
- უმოქმედოდ არიან, ნელა მოძრაობენ
- აქვთ თავის რბილ ადგილზე
- მოუსვენრობას განიცდიან
- უჭირთ საკვების მიღება და აქვთ პირღებინება
თუ თქვენ ან თქვენს შვილს გაქვთ რომელიმე ჩამოთვლილი სიმპტომი, მიმართეთ ექიმს და ჩაიტარეთ ტუბერკულოზის ანალიზი.
როგორ გადადის ტუბერკულოზი
ტუბერკულოზის ბაქტერიები ვრცელდება ჰაერში, ისევე როგორც გაციება ან გრიპი. ტუბერკულოზი შეგხვდებათ იმ შემთხვევაში, თუ კავშირი გაქვთ იმ ადამიანთან, ვინც დაავადებულია.
როდესაც ტუბერკულოზით დაავადებული ახველებს, აცემინებს, ლაპარაკობს, იცინის ან მღერის, ის გამოყოფს პატარა წვეთებს, რომლებიც შეიცავს მიკრობებს. თუ თქვენ შეისუნთქავთ ამ მიკრობებს, შეიძლება დაავადდეთ. სწორედ ამიტომ, ადამიანები, რომლებსაც აქვთ აქტიური ტუბერკულოზი ფილტვებში ან ყელში, უფრო ხშირად აინფიცირებენ სხვებს.
ტუბერკულოზის რისკ ფაქტორები
რისკ ფაქტორები:
- მეგობარს, თანამშრომელს ან ოჯახის წევრს აქვს აქტიური ტუბერკულოზი.
- თქვენ ცხოვრობთ ან იმოგზაურეთ ისეთ მხარეში, სადაც ტუბერკულოზი გავრცელებულია, როგორიცაა რუსეთი, აფრიკა, აღმოსავლეთ ევროპა, აზია, ლათინური ამერიკა და კარიბის ზღვის აუზი.
- თქვენ იმ ჯგუფის ნაწილი ხართ, რომელშიც ტუბერკულოზი უფრო მეტადაა გავრცელებული. ეს მოიცავს უსახლკარო პირებს, აივ ინფიცირებულებს, ციხეში მყოფ ადამიანებს და ა.შ.
- მუშაობთ საავადმყოფოში ან მოხუცთა თავშესაფარში.
- თქვენ ხართ ჯანდაცვის მუშაკი ტუბერკულოზის მაღალი რისკის მქონე პაციენტებისთვის.
- მწეველი ხართ
აქტიური ტუბერკულოზის განვითარების მაღალი რისკის ქვეშ ხართ, თუ გაქვთ:
- აივ ინფექცია ან შიდსი
- შაქრიანი დიაბეტი
- თირკმლის სერიოზული დაავადება
- სხეულის დაბალი წონა და ცუდად იკვებებით
ან გამოიყენეთ:
- კიბოს მკურნალობა, როგორიცაა ქიმიოთერაპია
- მედიკამენტები ორგანოების გადანერგვისთვის
- გარკვეული მედიკამენტები რევმატოიდული ართრიტის, კრონის დაავადებისა და ფსორიაზის სამკურნალოდ
- ჩვილები და მცირეწლოვანი ბავშვები არიან აქტიური ტუბერკულოზის განვითარების მაღალი რისკის ქვეშ, რადგან მათი იმუნური სისტემა ბოლომდე ჩამოყალიბებული არ არის. 5 წლამდე ასაკის ბავშვები, 15-25 წლის მოზარდები და მოზარდები და 65 წელზე უფროსი ასაკის მოზარდები ყველაზე მეტად ავადდებიან აქტიური ტუბერკულოზით.
როგორ ხდება ტუბერკულოზის დიაგნოსტიკა
დიაგნოზის დასასმელად, ექიმმა შეიძლება დაიწყოს ფიზიკური გამოკვლევა, რომელიც მოიცავს ფილტვების მოსმენასა და ლიმფური კვანძების დათვალიერებას.
შემდეგი ეტაპი კი უკვე არის ტუბერკულოზის ტესტები.
ტუბერკულოზის ტესტი
ტუბერკულოზის ორი საერთო ტესტი არსებობს:
- ტუბერკულოზის კანის ტესტირება. ეს ასევე ცნობილია როგორც ტუბერკულინის კანის ტესტი. ექიმს მცირე რაოდენობით სითხე შეჰყავს ქვედა მკლავის კანში. 2-3 დღის შემდეგ, ისინი შეამოწმებენ თქვენს მკლავში შეშუპებას.
- ტუბერკულოზის სისხლის ტესტირება. ამ დროს მცირე რაოდენობით შეჰყავთ ტუბერკულოზის ცილები და ანალიზდება შედეგი.
ტუბერკულოზის მკურნალობა
ტუბერკულოზის მკურნალობა, როგორც წესი, ანტიბიოტიკების კომბინაციით მიმდინარეობს. წამლის მიმართ რეზისტენტული ტუბერკულოზის განვითარების პრევენციისთვის მნიშვნელოვანია მედიკამენტების მთელი კურსის დასრულება.
ტუბერკულოზის დიაგნოზის შემთხვევაში აუცილებელია:
- დაუყოვნებლივ დაიწყეთ მკურნალობა
- მიიღეთ მედიკამენტები დანიშნულების მიხედვით
- დაიცავით სამედიცინო რჩევა
- დაიცავით რესპირატორული ჰიგიენა ინფექციის გავრცელების თავიდან ასაცილებლად
რა არ არის რეკომენდებული ტუბერკულოზის დროს
- მედიკამენტების დოზების გამოტოვება
- მკურნალობის ნაადრევად შეწყვეტა
- სიმპტომების ან სამედიცინო რჩევის უგულებელყოფა
ტუბერკულოზის გართულებები
ტუბერკულოზმა შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული შედეგები, თუ მკურნალობა არ გაგრძელდა, ან არაადეკვატურად მიმდინარეობდა.
- არის რისკი, რომ ინფექცია გავრცელდეს სხვა ორგანოებზე.
- წამლის მიმართ რეზისტენტული ტუბერკულოზი
- ფილტვების ხანგრძლივი დაზიანება
- სიკვდილიანობის გაზრდილი რისკი
როგორ ავიცილოთ თავიდან ტუბერკულოზი
პრევენციული ზომები მოიცავს:
- ვაქცინაცია (BCG ვაქცინა)
- ინფიცირებულ პირებთან მჭიდრო კონტაქტის თავიდან აცილება
- კარგად ვენტილირებადი სივრცეებში ცხოვრება
- ძირითადი ჯანმრთელობის მდგომარეობის მკურნალობა
- ლატენტური ტუბერკულოზის ინფექციის სკრინინგი და მკურნალობა მაღალი რისკის მქონე პოპულაციებში
როდის მივმართოთ ექიმს
მიმართეთ სამედიცინო დახმარებას, თუ გაქვთ:
- მუდმივი ხველა
- ცხელება
- ღამის ოფლიანობა
- წონის უნებლიე კლება
- სისხლი ნახველში
- ნებისმიერი სხვა სიმპტომი, რომელიც მიუთითებს ტუბერკულოზის შესახებ
დასკვნის სახით, ტუბერკულოზი გლობალურად რჩება ჯანმრთელობის მნიშვნელოვან პრობლემად. მაგრამ სათანადო პრევენციის, დიაგნოსტიკისა და მკურნალობის შემთხვევაში, მისი გავლენა შეიძლება მინიმუმამდე დაიყვანოს. ადრეული გამოვლენა და დროული ჩარევა გადამწყვეტია ტუბერკულოზის გავრცელების კონტროლისა და მისი ეფექტურად მართვისთვის.
ხშირად დასმული კითხვები
- რამდენად სერიოზულია ტუბერკულოზი
დაავადებამ შეიძლება ფატალური შედეგები გამოიწვიოს. მაგრამ ტუბერკულოზი განკურნებადია. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის შეფასებით, ტუბერკულოზის მკურნალობამ 74 მილიონი სიცოცხლე გადაარჩინა 2000-დან 2021 წლამდე.
- როგორი უნდა იყოს კვება ტუბერკულოზის დროს?
სწორი კვება მნიშვნელოვანია ტუბერკულოზის დროს. რეკომენდებულია მაღალი პროტეინის შემცველი საკვები, ხილი და ბოსტნეული, მარცვლეული, რძის პროდუქტები, ჯანსაღი ცხიმები.
- ტუბერკულოზი იკურნება?
დიახ, ტუბერკულოზის განკურნება შესაძლებელია სათანადო სამედიცინო მკურნალობით. ტუბერკულოზის სტანდარტული მკურნალობა არის ანტიბიოტიკების კურსი მინიმუმ ექვსი თვის განმავლობაში. ტუბერკულოზის წამლისადმი რეზისტენტული შტამების მკურნალობა შეიძლება უფრო ხანგრძლივი იყოს.
- არსებობს ტუბერკულოზის ვაქცინა?
დიახ. BCG (Bacille Calmette-Guérin) ვაქცინა ხელმისაწვდომია და ხშირად აძლევენ ახალშობილებსა და ბავშვებს იმ ქვეყნებში, სადაც ტუბერკულოზი გავრცელებულია.
ქვემოთ მოცემული ინფორმაცია საჭიროა სოციალური ავტორიზაციისთვის
შესვლა
Create New Account