რა უნდა ვიცოდეთ საშვილოსნოს ყელის ეროზიაზე?

საშვილოსნოს ყელის ეროზია ერთ-ერთი გავრცელებული გინეკოლოგიური დაავადებაა. ეს მდგომარეობა, როგორც წესი, კეთილთვისებიანია და ხშირია რეპროდუქციული ასაკის ქალებში.

რა არის საშვილოსნოს ყელის ეროზია? 

საშვილოსნო ქალის რეპროდუქციული სისტემის მთავარი ნაწილია, რომელიც შარდის ბუშტსა და სწორ ნაწლავს შორის მდებარეობს. ის ტანისა და საშოსთან დაკავშირებული ყელისგან შედგება, რომელიც საშვილოსნოსა და გარემოს შორის ერთგვარ ბარიერს წარმოადგენს.

რაც შეეხება საშვილოსნოს ყელის ეროზიას, ეს მისი ლორწოვანი გარსის დეფექტია, რომელიც, ძირითადად, არხის მიმდებარე მიდამოში ვითარდება. ამ მდგომარეობას კი იქ არსებული ბრტყელი მრავალშრიანი ეპითელიუმის სხვადასხვა მიზეზით დისტროფიული ცვლილებების გამო ჩამოფრცქვნა და დაზიანებულ ზედაპირზე დეფექტის, წყლულის გაჩენა იწვევს.

საშვილოსნოს ყელის ეროზიის შემდეგ სახეებს განასხვავებენ:

თანდაყოლილი ეროზია — ის ბავშვებსა და მოზარდებში გვხვდება. მათ შემთხვევაში ეროზია, ჩვეულებრივ, მკურნალობას არ საჭიროებს და თავისით ქრება. თუმცა იშვიათად ის შესაძლოა, სქესობრივ სიმწიფემდეც შენარჩუნდეს.

ჭეშმარიტი ეროზია — ეს არის ეროზიის შეძენილი ფორმა, რომელიც საშვილოსნოს ყელის გარშემო ეპითელური შრის დაკარგვას იწვევს. ის ხანმოკლე პერიოდის განმავლობაში, დაახლოებით 1-2 კვირა გრძელდება, შეხორცებამდე ან შემდეგ ეტაპზე გადასვლამდე.

ფსევდოეროზია (ექტროპიონი) — სწორედ ეს არის შემდეგი ეტაპი. სფევდოეროზია, იგივე საშვილოსნოს ყელის ექტროპიონი ხდება მაშინ, როდესაც ჯირკვლის უჯრედები საშვილოსნოს ყელის არხის შიგნიდან ყელის გარე ზედაპირზე ვრცელდება. ეს შეიძლება გამოწვეული იყოს ჰორმონალური ცვლილებებით, ინფექციით ან ფიზიკური ტრავმით.

როგორია დაავადების სიმპტომები  

საშვილოსნოს ყელის ეროზია ხშირ შემთხვევაში სიმპტომებს არ იწვევს, განსაკუთრებით ადრეულ სტადიაზე. თუმცა, როდესაც სიმპტომები ვლინდება, ისინი შეიძლება მოიცავდეს:

უჩვეულო ვაგინალური გამონადენი — საშვილოსნოს ყელის ეროზიის მქონე ქალებმა შეიძლება შეამჩნიონ გამონადენი, რომელიც ჩვეულებრივზე მეტად ლორწოვანია.

ვაგინალური სისხლდენა — ეს შეიძლება მოხდეს სქესობრივი კავშირის შემდეგ (პოსტკოიტალური სისხლდენა), მენსტრუაციის პერიოდებს შორის ან მენჯის გამოკვლევის შემდეგ.

ტკივილი სქესობრივი აქტის დროს (დისპარეუნია) — საშვილოსნოს ყელის ეროზიის მქონე ზოგიერთი ქალი სქესობრივი აქტის დროს შეიძლება დისკომფორტს განიცდიდეს და ტკივილს გრძნობდეს.

ჭარბი მენსტრუალური სისხლდენა — ზოგიერთ შემთხვევაში, საშვილოსნოს ყელის ეროზიამ შეიძლება ჩვეულებრივზე ჭარბი ან არარეგულარული მენსტრუალური სისხლდენა გამოიწვიოს.

ამ სიმპტომების შენიშვნის შემთხვევაში, მნიშვნელოვანია ექიმთან კონსულტაცია, რადგან ისინი შეიძლება დაკავშირებული იყოს საშვილოსნოს ყელის ეროზიასთან ან სხვა უფრო მნიშვნელოვან პრობლემებთან.

საშვილოსნოს ყელის ეროზია და ორსულობა 

საშვილოსნოს ყელის ეროზია (ან საშვილოსნოს ყელის ექტროპია) ზოგადად ორსულობის დროს მნიშვნელოვან პრობლემად არ განიხილება, თუმცა მან შეიძლება გამოიწვიოს ისეთი სიმპტომები, როგორიცაა ვაგინალური გამონადენის მომატება ან მსუბუქი სისხლდენა.

ჭარბი ლორწოვანი გამონადენის შემთხვევაში, რომელიც ძალიან შეწუხებულია, ასევე ისეთ დროს, თუ ქსოვილი ადვილად ტრავმირებადია და სქესობრივი აქტის შემდეგ სისხლიანი გამონადენი აღინიშნება, აუცილებელი ხდება სამედიცინო ჩარევა.

გასათვალისწინებელია, რომ საშვილოსნოს ყელთან დაკავშირებით ჩატარებულმა ნებისმიერმა მანიპულაციამ შესაძლოა სხვადასხვა გართულება გამოიწვიოს, მათ შორის გარეთა პირის სტენოზი, იგივე დავიწროება ან შეხორცება. ამ შემთხვევაში სპერმის გამავლობის მექანიკური წინაღობა იქნება, რაც ზოგჯერ დაფეხმძიმებისთვის დამაბრკოლებელია.

ამასთან, საშვილოსნოს ყელის კონიზაციის (კონუსის ბიოფსია) შემთხვევაში, ორსულობის დროს შესაძლოა ყელის უკმარისობა განვითარდეს, რაც ფეხმძიმობის ნაადრევად შეწყვეტის რისკს ზრდის. ცნობისთვის, კონუსის ბიოფსია არის ქირურგიული პროცედურა, რომელიც დიაგნოსტიკური და თერაპიული მიზნებისთვის საშვილოსნოს ყელიდან კონუსის ფორმის ქსოვილის ნიმუშის ამოღებას გულისხმობს.

ყოველივე ზემოხსენებულიდან გამომდინარე, სპეციალისტების რეკომენდაციაა, მაქსიმალურად შევიკავოთ თავი საშვილოსნოს ყელზე მანიპულაციური ჩარევისგან, თუ ეს გარდაუვალ აუცილებლობას არ წარმოადგენს.

ექტროპიის დიაგნოსტიკა 

საშვილოსნოს ყელის ეროზიის დიაგნოზი ჩვეულებრივ შემდეგ ნაბიჯებს მოიცავს:

მენჯის გამოკვლევა — საშვილოსნოს ყელის ეროზია ექიმმა შეიძლება მენჯის გამოკვლევის დროს, ვიზუალური დათვალიერებისას აღმოაჩინოს.

კოლპოსკოპია — ეს საშვილოსნოს ყელის უფრო დეტალური გამოკვლევაა. პროცედურა კოლპოსკოპის, სპეციალიზებული მიკროსკოპის გამოყენებით, საშვილოსნოს ყელის ქსოვილის გასადიდებლად ხდება, რათა მისი მდგომარეობა უკეთესად შეფასდეს. ამ გზით ექიმი ქსოვილში ნებისმიერი პათოლოგიური ცვლილების დადგენას ცდილობს.

პაპ-ტესტი — პაპანიკოლაუს ტესტს საშვილოსნოს ყელის უჯრედებში კიბოსწინარე ან სიმსივნური ცვლილებების გამოსარიცხად ხშირად მიმართავენ. იგი საშვილოსნოს ყელის ზედაპირიდან ლაბორატორიული ანალიზისთვის უჯრედების შეგროვებას გულისხმობს.

HPV ტესტირება — საშვილოსნოს ყელის ცვლილებების მიზეზთან დაკავშირებით ეჭვების შემთხვევაში, შეიძლება ადამიანის პაპილომავირუსზე (HPV) ტესტიც ჩატარდეს. HPV-ის ზოგიერთი ტიპი საშვილოსნოს ყელის ცვლილებებთან და კიბოს რისკთან ასოცირდება.

ბიოფსია — დიაგნოსტიკის ამ მეთოდს მაშინ მიმართავენ, თუ საშვილოსნოს ყელის ეროზია საეჭვოდ გამოიყურება და სხვა შემაშფოთებელი სიმპტომებიც ახლავს თან. ამ შემთხვევაში ბიოფსიის დახმარებით უფრო სერიოზული პრობლემების, მათ შორის საშვილოსნოს ყელის დისპლაზიის ან კიბოს გამორიცხვა ხდება.

როგორ ვუმკურნალოთ საშვილოსნოს ყელის ეროზიას? 

საშვილოსნოს ყელის ეროზიას მისი სიმძიმისა და სიმპტომების მიხედვით მკურნალობენ. თუმცა, როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ხშირ შემთხვევაში მკურნალობა საჭირო არ არის, განსაკუთრებით თუ მდგომარეობა უსიმპტომოა და საქმე გვაქვს თანდაყოლილ ეროზიასთან. იმისათვის, რომ რაიმე სახის გართულება არ გამოგეპაროთ, დროდადრო ექიმთან ვიზიტი საკმარისია.

თუკი ეროზია დისკომფორტს ან ჭარბ გამონადენს იწვევს, ექიმებმა შეიძლება ადგილობრივი მკურნალობის რეკომენდაცია გასცენ. მიზანი გაღიზიანებადობის შესუსტება და სიმპტომების შემსუბუქებაა. ამისათვის ერთ-ერთ საშუალებას წარმოადგენს ჰექსიკონი ვაგინალური სანთელი, რომელიც ანტისეპტიკური პრეპარატია და ვენერული დაავადებების პროფილაქტიკისთვის, ასევე კოლპიტის, საშვილოსნოს ყელის ეროზიისა და ვულვის ქავილის დროს გამოიყენება.

იმ შემთხვევაში, თუ ექტროპიის მოშორება გარდაუვალია დიათერმოკოაგულაციას, იგივე მოწვას მიმართავენ. მოწვა სპეციალური აპარატით ხდება და ის არა მხოლოდ დაზიანებული უბნისკენაა მიმართული, არამედ საშვილოსნოს ყელის არხის დეფორმაციასაც აღმოფხვრის. ჩვეულებრივ, მომწვარი ზედაპირი 3-4 კვირაში, ნეკროზული ქსოვილი ჩამოფცქვნის შემდეგ იწყებს შეხორცებას, დეფექტის ეპითელიზაცია კი 1,5-3 თვის შემდეგ სრულდება.

ექტროპიის მოშორების კიდევ ერთი მეთოდი კრიოკოაგულაცია, მოყინვაა. ის უმტკივნეულო და უსისხლო პროცედურაა, რა დროსაც სპეციალური აპარატის დახმარებით ქსოვილებს დაბალი ტემპერატურის გამოყენებით შლიან. ეპითელიუმის აღდგენა დანეკროზებული უბნების ჩამოფცქვნისთანავე იწყება. რეეპითელიზაცია მე-7 დღიდან მიმდინარეობს, რეგენერაცია კი 4-6 კვირაში სრულდება.

ასევე არსებობს ლაზერული მკურნალობის (როგორიცაა CO2 ლაზერი) მეთოდი. პროცედურა ტარდება მაღალენერგეტიკული ლაზერით, რომელსაც ქსოვილების ჭრა, აორთქლება და კოაგულაცია (კოაგულაცია) მაღალი შეუძლია.

იშვიათ შემთხვევებში, განსაკუთრებით თუ ეროზია გრძელდება ან არსებობს საშვილოსნოს ყელის სხვა დარღვევების ეჭვი, შეიძლება რეკომენდებული იყოს უფრო ინვაზიური პროცედურები, როგორიცაა მარყუჟის ელექტროქირურგიული ამოკვეთის პროცედურა (LEEP) ან კონუსური ბიოფსია.

გახსოვდეთ, რუტინული გინეკოლოგიური გამოკვლევები დაავადებების ადრე გამოვლენისა და მათი მარტივი მეთოდებით განკურნების შანსს იძლევა.