ჩუტყვავილა და მისი სიმპტომები ფოტო

 

სარჩევი:

 

ჩუტყვავილა ბავშვებში გავრცელებული დაავადებაა. იგი ვარიცელა-ზოსტერის ვირუსითაა გამოწვეული. ჩუტყვავილას ახასიათებს ქავილი და წითელი გამონაყარი. ეს გამონაყარი დროთა განმავლობაში სითხით სავსე ბუშტუკებად გადაიქცევა.

რა არის ჩუტყვავილა

დაავადება ჰაერწვეთოვანი გზით ვრცელდება. იგი ძალიან ადვილად შეიძლება გადავიდეს ერთი ადამიანიდან მეორეზე. როგორც წესი, დაავადებით დასნებოვნების შემდეგ იწყება ინკუბაციური პერიოდი. ამ დროს კლინიკური ნიშნები ჯერ არაა გამოვლენილი, მაგრამ ადამიანის ორგანიზმში ვირუსი შეჭრილია და ხდება მისი გამრავლება.

ჩუტყვავილას სიმპტომები

ამ დაავადების ყველაზე შესამჩნევი ნიშანი გამონაყარია, თუმცა ჩუტყვავილას სიმპტომები სხვა ფორმებითაც გვხვდება.


სიმპტომი #1 - გამონაყარი

ჩუტყვავილას მთავარი დამახასიათებელი სიმპტომია გამონაყარი. ჩვეულებრივ იწყება სახეზე, მკერდზე ან ზურგზე. ჩნდება წითელი ლაქების ან მუწუკების სახით, რომლებიც შემდეგ სითხით სავსე ბუშტუკებად გადაიქცევა. დროთა განმავლობაში, ეს ბუშტუკები იშლება და წარმოქმნიან ნაწიბურებს.


სიმპტომი # 2 - ცხელება

ჩუტყვავილას მქონე ბევრ ადამიანს აღენიშნება მსუბუქი და ზომიერი სიცხე. სიცხე ჩვეულებრივ რამდენიმე დღე გრძელდება. ცხელება შეიძლება წინ უსწრებდეს გამონაყარს ან მასთან ერთად დაიწყოს.

სიმპტომი #3 - დაღლილობა

ერთ-ერთი სიმპტომია დაღლილობის შეგრძნება. განსაკუთრებით გავრცელებულია დაავადების საწყის ეტაპებზე.

სიმპტომი #4 - მადის დაკარგვა

ჩუტყვავილამ შეიძლება გამოიწვიოს ჭამის სურვილის დაქვეითება, განსაკუთრებით გამონაყარისა და სხვა სიმპტომებით გამოწვეული დისკომფორტის გამო.

სიმპტომი #5 - თავის, ყელის, კუნთების ან სახსრების ტკივილი 

ზოგიერთ ადამიანს შეიძლება ჰქონდეს თავის ტკივილი, რომელსაც ხშირად თან ახლავს ცხელება. ხშირ შემთხვევაში იწყება ყელის ტკივილი, ზედა სასუნთქი გზების სხვა სიმპტომებთან ერთად, როგორიცაა სურდო ან ხველა.


ასევე დამახასიათებელია კუნთების ან სახსრების ტკივილი, თუმცა ეს სიმპტომი სხვებთან შედარებით იშვიათია. მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ჩუტყვავილას სიმპტომები შეიძლება განსხვავდებოდეს სიმძიმის მიხედვით. თუ ფიქრობთ, რომ გაქვთ ჩუტყვავილა, აუცილებელია დროულად მიმართოთ ექიმს.

როგორ გადადის ჩუტყვავილა

როგორც აღვნიშნეთ, ჩუტყვავილა ჰაერწვეთოვანი გზით გადადის. დაავადება გადამდებია მანამ, სანამ ყველა ბუშტუკი არ გაქრება. მნიშვნელოვანია, რომ ამ დროს მოერიდოთ სხვებთან კონტაქტს. ასე მინიმუმამდე დადის ვირუსის გავრცელების რისკი.


დაიმახსოვრეთ, ჩუტყვავილა ზოგადად მსუბუქი ფორმებით აქვს ადამიანს, მაგრამ შეიძლება სერიოზული შედეგები მოჰყვეს. განსაკუთრებით ფრთხილად უნდა იყვნენ რისკ ჯგუფები. 


დაავადება ვრცელდება ორი ძირითადი გზით: 

  1.  ინფიცირებული ადამიანის ბუშტუკების სითხესთან უშუალო კონტაქტით
  2. ჰაერით, რესპირატორული წვეთებით, რომლებიც გამოიყოფა ინფიცირებული ადამიანის ხველების ან ცემინებისას. 

ჩუტყვავილა უკიდურესად გადამდებია განსაკუთრებით ადრეულ ეტაპებზე, გამონაყარის გაჩენამდე და სანამ ყველა ბუშტუკის ქერქი არ დაიშლება.

ჩუტყვავილას განვითარების საფეხურები

პირველი ეტაპი

მას შემდეგ, რაც ადამიანი დაინფიცირდება ამ ვირუსით, ორგანიზმში იწყება მისი გავრცელება. მიუხედავად კლინიკურად გამოხატული ნიშნების არ არსებობისა, ადამიანი გადამდებია და ცემინების, ან დახველების შედეგად მარტივად შეიძლება სხვას გადაედოს ინფექცია.

მეორე ეტაპი 

დაახლოებით 10-21 დღის შემდეგ დაავადების კლინიკური ნიშნები ვლინდება. როგორც წესი, იწყება მაღალი ცხელებით(ტემპერატურული რეაქცია შეიძლება 39  გრადუსამდე ავიდეს) და მოჰყვება ზოგადი სისუსტე, უმადობა, ადვილად დაღლა.

მესამე ეტაპი

მეორე-მესამე დღეს თან ახლავს გამონაყარი. ჩუტყვავილას აქვს სპეციფიკური სახე - ის უმეტეს შემთხვევაში ხასიათდება ე.წ. ვეზიკულური ანუ ბუშტუკოვანი გამონაყარით. ბუშტუკის სითხე ცეროზული ხასიათისაა, თუმცა მძიმე შემთხვევაში ბუშტუკის შიგთავსში შესაძლებელია გაჩნდეს ჩირქი. კიდევ უფრო მძიმე შემთხვევაში ზოგჯერ პაციენტს სისხლიანი გამონადენი აღენიშნება.

როგორ ვრცელდება გამონაყარი

გამონაყარი იწყება თავის თმიანი ნაწილიდან და თანდათან ვრცელდება მთელ სხეულზე. კანიდან ზედაპირულად ამოწეული წითელი ფერის გამონაყარი სწრაფად გადაიქცევა ბუშტუკებად.

დაახლოებით 4-5 დღე, ან 1 კვირა შეიძლება გაგრძელდეს გამონაყარი. ამ დროს სხვადასხვა დროს წარმოქმნილი გამონაყარი ერთდროულადაა კანზე, ზოგიერთი ნაწილი ქერქს წარმოქმნის და ქერქის სახითაა, ნაწილი გამონაყარი ბუშტუკად იქცევა და ნაწილი მხოლოდ წითელი ლაქის სახითაა.

გამონაყარი მხოლოდ კანზე არ გვხვდება. ის წარმოიქმნება ლორწოვან გარსებზე, რაც განსაკუთრებით მტკივნეულია. შესაძლებელია იყოს პირის ღრუში, თვალის გარსზე. ამ დროს იგი ხასიათდება მკვეთრად გამოხატული ქავილითა და მაღალი ცხელებით და ძალიან დიდი დისკომფორტის შემცველია.

ჩუტყვავილა ყოველთვის კლასიკურად არ მიმდინარეობს. ზოგჯერ გამონაყარი შეიძლება ცოტა იყოს, ან მთელ სხეულზე არ იყოს წარმოდგენილი, მაგრამ მცირე რაოდენობის გამონაყარისა და ცხელების შემთხვევაში აუცილებელია ექიმთან კონსულტაცია, რათა სწრაფად მოხდეს დიაგნოსტირება.

ვინ არის რისკის ქვეშ?

რისკ ჯგუფში შედის ყველა, ვისაც არ ჰქონია ჩუტყვავილა ან არ არის ვაქცინირებული. როგორც უკვე აღვნიშნეთ, სკოლამდე და სკოლის ასაკის ბავშვები განსაკუთრებით მოწყვლადები არიან. ზოგიერთ ჯგუფს უფრო მეტად აქვს გართულებები:

  1. ჩვილები, განსაკუთრებით, რომელთა მშობლებს არასოდეს ჰქონიათ ჩუტყვავილა.
  2. ორსულები.
  3. სუსტი იმუნური სისტემის მქონე ადამიანები.

მიუხედავად იმისა, რომ ჩუტყვავილა ხშირად მსუბუქია, მან შეიძლება გამოიწვიოს ისეთი გართულებები, როგორიცაა კანის ინფექციები, პნევმონია, ენცეფალიტი, დეჰიდრატაცია, ღვიძლის პრობლემები და სისხლის შედედების პრობლემები. მოზრდილები და გარკვეული რისკის ჯგუფები უფრო მიდრეკილნი არიან სერიოზული გართულებებისკენ.

როგორ ხდება ჩუტყვავილას დიაგნოსტიკა

ჩუტყვავილას დიაგნოსტიკა ხშირად იწყება ფიზიკური გამოკვლევითა და პაციენტის სიმპტომების შეფასებით. ექიმი აკვირდება დაავადების დამახასიათებელ ნიშნებს, რომლებიც მოიცავს:

  • გამონაყარი: ჩუტყვავილა ჩვეულებრივ იწყება წითელი, ქავილით გამონაყარით, რომელიც ვითარდება პატარა, სითხით სავსე ბუშტუკებად. ეს ბუშტუკები შეიძლება გამოჩნდეს სახეზე, მკერდზე, ზურგზე და სხეულის სხვა ნაწილებზე.
  • ცხელება: ჩუტყვავილას მქონე ბევრ ადამიანს აღენიშნება ცხელება, რომელიც ხშირად წინ უსწრებს გამონაყარის დაწყებას.
  • სხვა სიმპტომები: პაციენტებს ასევე შეიძლება აღენიშნებოდეთ სხვა სიმპტომები, როგორიცაა თავის ტკივილი, დაღლილობა, მადის დაკარგვა და ზოგადი სისუსტე.
  • სამედიცინო ისტორია: ჯანდაცვის პროვაიდერებს შეუძლიათ გამოიკვლიონ პაციენტის სამედიცინო ისტორია, მათ შორის ბოლოდროინდელი კონტაქტის მქონე პირთან ჩუტყვავილა ან ზონდი.

ჩუტყვავილას მკურნალობა

ჩუტყვავილა თავისთავად ქრება 1-2 კვირაში. სიმპტომების მართვისთვის რეკომენდებულია:

  1. დასვენება და ბევრი სითხე
  2. ცხელების საწინააღმდეგო და ქავილის დამთრგუნველი საშუალებები. გარეგანი საშუალებები გამოიყენება ქავილის დროს. 
  3. გამონაყარზე გამოიყენეთ მაგარი, ტენიანი კომპრესები
  4. მოერიდეთ ნაკაწრებს, არ მოიჭრათ ფრჩხილები კანის დაზიანების შესამცირებლად
  5. ქავილის დროს წაისვით ანტიჰისტამინური ლოსიონები
  6. ხშირად მიიღეთ გრილი შხაპი

მოერიდეთ გარკვეულ მედიკამენტებს: ასპირინი თავიდან უნდა იქნას აცილებული ჩუტყვავილას მქონე ბავშვებსა და მოზარდებში.

სხვადასხვა სიცხის დამწევი საშუალება, რომელიც შეიცავს იბუპროფენს, არაა რეკომენდებული, რადგან მას შეუძლია გამოიწვიოს კანის სერიოზული რეაქცია. 

ჩუტყვავილა ორსულებში

ჩუტყვავილა ორსულობის დროს ხშირად უფრო სერიოზულ სახეს იღებს. დაავადებამ შეიძლება გართულებები გამოიწვიოს ახალშობილებში, მაგალითად, დაბალი წონა ან კიდურების პრობლემები, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ დედა ორსულობის დასაწყისში დაინფიცირდება. დედას თუ მშობიარობის დროს აქვს ჩუტყვავილა, ახალშობილი სიცოცხლისთვის საშიში ინფექციის რისკის ქვეშ არის.

ჩუტყვავილა ბავშვებში

ვინაიდან ჩუტყვავილა უაღრესად გადამდები ვირუსული ინფექცია, ეს დაავადება ხშირად გვხვდება ბავშვებში. ბავშვები დიდ დროს ატარებენ ერთმანეთთან ახლოს, რაც ზრდის დაავადების გადაცემის ალბათობას. ისინი ერთად თამაშობენ, იზიარებენ სათამაშოებს და ერთვებიან აქტივობებში, რომლებიც მოიცავს ფიზიკურ კონტაქტს, რაც ხელს უწყობს ვირუსის გავრცელებას.

რა არ შეიძლება ჩუტყვავილას დროს

  • ტემპერატურის დასაწევად არ გამოიყენოთ იბუპროფენი.
  • გამონაყარის დასამუშავებლად არ გამოიყენოთ ე.წ. ,,ზელიონკა”, იგივე ბრილიანტის მწვანე.
  • გავრცელებული მითია, რომ ჩუტყვავილას დროს ბანაობა არ შეიძლება. ეს არასწორი წარმოდგენაა. ხშირი ბანაობა პირიქით კარგია.
  • ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია სწორი კვება. ჩუტყვავილას მქონე პაციენტი უნდა მოერიდოს სხვადასხვა საკვებს. დიეტასა და კვებაზე ქვემოთ ვისაუბრებთ.

დიეტა და კვება ჩუტყვავილას დროს

სათანადო კვება გადამწყვეტია. ამ დროს მთავარი მიზანია იმუნური სისტემის გაძლიერება და პაციენტის კომფორტით უზრუნველყოფა.


აუცილებელია ბევრი სითხე, რადგან სხვადასხვა ფაქტორის გამო იზრდება სითხის დანაკარგი.

რაც შეეხება საკვებს, საკვები უნდა იყოს ქიმიურად დამზოგავი. აქ იგულისხმება საკვები, რომელიც ჭამის შემდეგ მჟავას არ წარმოქმნის პირის ღრუში. მაგალითად, სხვადასხვა ციტრუსი, პომიდორი და ა.შ. პირის ღრუში წარმოქმნის ერთგვარ შემჟავებულ გარემოს და აძლიერებს დისკომფორტს.

ძალიან ტკბილი საკვები, ნაჯერი ცხიმები, ცხარე, მჟავე, ძალიან მლაშე საკვები შეიძლება დიდი გამღიზიანებელი იყოს. 


მექანიკური გამღიზიანებელია ჩიფსი, პოპკორნი, სახრაშუნო პროდუქტი. მათ შორის სხვადასხვა ხილეული და თესლეული, მექანიკურ გამაღიზიანებელ კატეგორიაში გადის და უნდა მოვერიდოთ.

რეკომენდებულია მაქსიმალურად რბილი საკვები, დაქუცმაცებული და თერმულად დამუშავებული, რომელიც ჩაკბეჩას არ საჭიროებს. მოხარშული კვერცხი კარგი ვარიანტია, ასევე ერბო-კვერცხი, კარტოფილის პიურე, კარგად მოხარშული ფრინველის ბულიონი და წვნიანი, თევზის ნაზი ხორცი.

აუცილებელია ხილი და ბოსტნეული. ბანანი, ავოკადო და ატამი დამზოგავი პროდუქტია, ვაშლისგან განსხვავებით, რომელიც სახრაშუნო ხილია.

კარგად დამუშავებული და დაბლენდერებული ბროკოლი, მაკარონის ნაწარმი, შვრია, ბრინჯი, ადვილად მისართმევი საკვებია. რეკომენდებულია ცივი მაწონი და იოგურტი, რადგან ცივი აგრილებს პირის ღრუს და ძალიან სასიამოვნოა. 

ჩუტყვავილას გართულებები

ჩუტყვავილა ჩვეულებრივ მსუბუქი დაავადებაა, თუმცა შეიძლება გართულებები მაინც წარმოიშვას. 

  • კანის ბაქტერიული ინფექციები: ჩუტყვავილას ბუშტუკების გახეხვამ შეიძლება გამოიწვიოს კანის ბაქტერიული ინფექციები.
  • პნევმონია: ზოგიერთ შემთხვევაში, ვარიცელა-ზოსტერის ვირუსი აინფიცირებს ფილტვებს და იწვევს პნევმონიას. ეს გართულება უფრო ხშირია მოზრდილებში და დასუსტებული იმუნური სისტემის მქონე პირებში.
  • ენცეფალიტი: ჩუტყვავილა, იშვიათად, თუმცა მაინც, თავის ტვინის ანთების  (ენცეფალიტი) მიზეზია.
  • რეის სინდრომი: მიუხედავად იმისა, რომ იშვიათია, ჩუტყვავილას შეუძლია გაზარდოს რეის სინდრომის განვითარების რისკი. ეს სერიოზული მდგომარეობა და აზიანებს ღვიძლსა და ტვინს.
  • დეჰიდრატაცია: ჩუტყვავილას მძიმე შემთხვევებმა, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც თან ახლავს ცხელება, შეიძლება გამოიწვიოს დეჰიდრატაცია, განსაკუთრებით მცირეწლოვან ბავშვებში.
  • ჩუტყვავილა და ზოსტერი: ჩუტყვავილას შემდეგ, ვირუსი სხეულში რჩება მიძინებული და მოგვიანებით შეიძლება გამოიწვიოს ზოსტერი. 

როგორ ავიცილოთ თავიდან ჩუტყვავილა

ვაქცინაცია საუკეთესო პრევენციაა. ჩუტყვავილას ვაქცინა 90%-ით ეფექტურია. ბავშვები ჩვეულებრივ იღებენ ორ დოზას, ერთს 12-15 თვემდე და მეორეს 4-6 წლამდე. 

ჩუტყვავილას ვაქცინა არ არის საქართველოს ეროვნულ კალენდარში შეტანილი და არ არის უფასო მოსახლეობისთვის, თუმცა შესაძლებელია კომერციული გზით ვაქცინის შეძენა და გამოყენება.

როდის მივმართოთ ექიმს

მიუხედავად იმისა, რომ ჩუტყვავილა ხშირად მსუბუქად მიმდინარეობს, გარკვეული ნიშნების შემთხვევაში აუცილებელია ექიმთან ვიზიტი:

  • სუნთქვის გაძნელება ან მუდმივი ხველა
  • მძიმე გამონაყარი ან გამონაყარი სისხლდენით
  • მაღალი სიცხე, რომელიც არ უმჯობესდება სიცხის დამწევი მედიკამენტებით
  • რთულად გაღვიძება
  • ძლიერი თავის ტკივილი და კისრის გამკვრივება

ჩუტყვავილას დროულად აღმოჩენა დაავადების ეფექტურად მართვის მთავარი წინაპირობაა. შესაბამისი კვებით, ჰიგიენის ნორმების დაცვითა და რეკომენდაციების გათვალისწინებით მნიშვნელოვნად შემსუბუქდება სიმპტომები და გართულებები თავიდან იქნება აცილებული. 

გახსოვდეთ, თუ თქვენ ან ვინმეს, ვისზეც ზრუნავთ, გაქვთ ჩუტყვავილა, მნიშვნელოვანია დაიცვათ ეს რეკომენდაციები და გაიაროთ კონსულტაცია ჯანდაცვის სპეციალისტთან ინდივიდუალური რჩევებისა და მკურნალობისთვის.

ხშირად დასმული კითხვები

1. შეიძლება ჩუტყვავილა უსიცხოდ დამემართოს?

დიახ, ზოგიერთ შემთხვევაში ჩუტყვავილა უსიცხოდ შეიძლება წარიმართოს. მიუხედავად იმისა, რომ ცხელება ერთ-ერთი დამახასიათებელი სიმპტომია, ყველა ადამიანს არ აღენიშნება იგი.  

2. რა იწვევს ჩუტყვავილას?

ჩუტყვავილას იწვევს ვარიცელა-ზოსტერის ვირუსი. ის ჰერპესვირუსების ოჯახის წარმომადგენელია და ძალიან გადამდებია.

3. რამდენ ხანს გრძელდება ჩუტყვავილას ინკუბაციის პერიოდი?

ჩუტყვავილას ინკუბაციური პერიოდი ჩვეულებრივ მერყეობს 10-დან 21 დღემდე. ყველაზე ხშირად, ჩუტყვავილას სიმპტომები გამოჩნდება ჩუტყვავილას გამომწვევი ვირუსის, ვარიცელა-ზოსტერის ვირუსის ზემოქმედებიდან დაახლოებით 14-16 დღის შემდეგ.

4. შესაძლებელია ჩუტყვავილას მკურნალობა?

მკურნალობა ფოკუსირებულია სიმპტომების შემსუბუქებაზე, რის შემდეგაც დაავადება თავისით გადის.

5. შეიძლება ჩუტყვავილა მეორედ დამემართოს?

იშვიათ შემთხვევაში, მაგრამ მაინც შესაძლებელია. თუმცა, უმეტესობას, ვისაც ერთხელ ჰქონდა დაავადება, მის მიმართ უვითარდება იმუნიტეტი.