სარჩევი:
გასტრიტის განვითარების ეტაპები
გასტრიტი ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული დაავადებაა მთელს მსოფლიოში. მას სხვადასხვა გამომწვევი მიზეზი და დამახასიათებელი კლინიკური სიმპტომატიკა აქვს. სტატიაში ვრცლად ვისაუბრებთ ამ დაავადებაზე, მიმოვიხილავთ სიმპტომებს, ტიპებს, მკურნალობის მეთოდებს და გაგიზიარებთ ღირებულ რჩევებს.
რა არის გასტრიტი?
გასტრიტი კუჭის ლორწოვანი გარსის ანთებაა. კუჭის ლორწოვანი გარსი ძალიან მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ჩვენს ორგანიზმში. ის წარმოქმნის კუჭის მჟავასა და ფერმენტებს, რომლებიც ხელს უწყობენ საჭმლის მონელებას. როდესაც ლორწოვან გარსში იწყება ანთება, ის ვეღარ ასრულებს დაკისრებულ მოვალეობას, რაც იწვევს სხვადასხვა სიმპტომებს.
გასტრიტის ტიპები
გასტრიტის ორი ძირითადი ტიპი არსებობს: მწვავე და ქრონიკული გასტრიტი.
მწვავე გასტრიტი
მწვავე გასტრიტი მოულოდნელად ჩნდება და მკვეთრად გამოხატული სიმპტომები ახასიათებს: მუცლის ძლიერი დისკომფორტი, ტკივილი, გულისრევა და ღებინება. ამ ტიპის გასტრიტი სხვადასხვა ფაქტორებითაა გამოწვეული:
- არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებების გამოყენება: მედიკამენტებმა, როგორიცაა იბუპროფენი ან ასპირინი, შეიძლება გააღიზიანონ კუჭის ლორწოვანი გარსი, თუ გამოიყენება ხშირად ან მაღალი დოზებით.
- ალკოჰოლის გადაჭარბებული მოხმარება: ალკოჰოლის გადაჭარბებული მოხმარება კუჭის დამცავი გარსის განადგურების ერთ-ერთი მიზეზია.
- ბაქტერიული ინფექციები: ზოგიერთი ბაქტერია, განსაკუთრებით Helicobacter pylori, იწვევს მწვავე გასტრიტს.
- სტრესი: ქირურგიული ჩარევის, მძიმე დაავადებების, დამწვრობის ან მძიმე ინფექციების შედეგად მიღებული ძლიერი სტრესი ხშირად კავშირშია მწვავე გასტრიტთან.
ქრონიკული გასტრიტი
ქრონიკული გასტრიტი თანდათანობით ვითარდება და დიდი ხნის განმავლობაში გრძელდება, თუ მკურნალობა დროულად არ დაიწყო. ამას კი მოჰყვება კუჭის ლორწოვანი გარსის გაუარესება. მწვავე გასტრიტისგან განსხვავებით, ქრონიკული გასტრიტის სიმპტომები უფრო მსუბუქია, ან საერთოდ არ არის. მიუხედავად ამისა, ამ მდგომარეობამ შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული გართულებები.
ქრონიკული გასტრიტის გამომწვევი მიზეზებია:
- Helicobacter pylor ბაქტერიით ხანგრძლივი ინფექცია ქრონიკული გასტრიტის ხშირი მიზეზია.
- ავტოიმუნური ფაქტორები: ზოგიერთ შემთხვევაში, სხეულის იმუნური სისტემა თავს ესხმის კუჭის ლორწოვან უჯრედებს, რაც იწვევს გასტრიტს.
- ნაღვლის ქრონიკული რეფლუქსი: საჭმლის მომნელებელი სითხე, რომელიც წარმოიქმნება ღვიძლში, უკან ბრუნდება კუჭში, რაც დროთა განმავლობაში ანთებას იწვევს.
გასტრიტის სიმპტომები
გასტრიტის სიმპტომები ხშირად განსხვავებულია. ზოგ ადამიანს მსუბუქი სიმპტომები აქვს, ზოგს კი მძიმე გართულებები.
გასტრიტის საერთო სიმპტომები ასეთია:
1. ტკივილი ან დისკომფორტი მუცლის ზედა მიდამოში
გასტრიტის კლასიკური სიმპტომია ტკივილი ან წვის შეგრძნება კუჭის ზედა ნაწილში. დისკომფორტი შეიძლება იყოს როგორც მსუბუქი, ისე მძიმე. მდგომარეობა უარესდება იმ შემთხვევაში, როდესაც კუჭი ცარიელია.
2. გულისრევა და ღებინება
გულისრევის შეგრძნება ერთ-ერთი სიმპტომია. გულისრევა ზოგიერთ შემთხვევაში პირღებინებაშიც გადაიზრდება.
3. საჭმლის მონელების დარღვევა და გულძმარვა
საჭმლის მონელების დარღვევა, ანუ დისპეფსია, მოიცავს ზოგად დისკომფორტს კუჭის არეში, განსაკუთრებით ჭამის შემდეგ.
4. მადის დაკარგვა
დისკომფორტისა და ტკივილის გამო, ზოგიერთ ადამიანს მადა უქვეითდება.
მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ეს სიმპტომები ხშირად განსხვავდება ინტენსივობით და არ არის წარმოდგენილი გასტრიტის ყველა შემთხვევაში. ქრონიკული გასტრიტის მქონე ზოგიერთ ადამიანს შესაძლოა საერთოდ არ ჰქონდეს რაიმე სიმპტომი ან მხოლოდ მსუბუქად ჰქონდეს გამოხატული.
გასტრიტის გამომწვევი მიზეზები
გასტრიტი, როგორც წესი, რამდენიმე მიზეზითაა გამოწვეული:
- ინფექციები: განსაკუთრებით ბაქტერიებისგან, როგორიცაა Helicobacter pylori.
- გარკვეული მედიკამენტების გამოყენება: ასპირინის ან სხვა ანთების საწინააღმდეგო საშუალებების მსგავსად.
- ალკოჰოლის გადაჭარბებული მოხმარება: ალკოჰოლის გადაჭარბებული მიღება აღიზიანებს კუჭის ლორწოვან გარსს.
- სტრესი: ავადმყოფობის ან ტრავმის შედეგად ძლიერმა სტრესმა შეიძლება გამოიწვიოს მწვავე გასტრიტი.
გასტრიტის განვითარების ეტაპები
გასტრიტი ვითარდება სამ ეტაპად:
- საწყისი გაღიზიანება: კუჭის ლორწოვანი გარსი ღიზიანდება
- ანთება: კუჭის ლორწოვან გარსში იწყება ანთება
- სიმპტომების გამოვლენა: ანთების გამწვავებისას სიმპტომები იჩენენ თავს.
როგორ ხდება დიაგნოსტირება
ექიმები გასტრიტის დიაგნოზს შემდეგნაირად სვამენ:
- სამედიცინო ისტორია და ფიზიკური გამოკვლევა: სიმპტომების განხილვა და მუცლის არეში ტკივილის შემოწმება.
- ტესტები: მათ შორის სისხლის ანალიზები, განავლის ტესტები და ტესტები Helicobacter pylori-ზე.
- ენდოსკოპია: ამ შემთხვევაში გამოიყენება პატარა კამერა კუჭის ლორწოვანი გარსის დასათვალიერებლად.
გასტრიტის მკურნალობა
გასტრიტის მკურნალობა რიგ ფაქტორებზეა დამოკიდებული. მკურნალობა შეიძლება მოიცავდეს ცხოვრების წესის შეცვლას, მედიკამენტებს და იშვიათად ქირურგიულ ჩარევას.
მედიკამენტები გამოიყენება კუჭის მჟავიანობის შესამცირებლად, კუჭის ლორწოვანი გარსისა და ინფექციის სამკურნალოდ.
მედიკამენტებს შორის გხვდება სხვადასხვა ანტიბიოტიკები, ანტაციდები, ანტიდიარეული აგენტები, H-2 რეცეპტორების ანტაგონისტები, პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორები და ა.შ. აუცილებლად აღსანიშნავია, რომ ამ მედიკამენტების უმრავლესობა მოქმედებს დაავადების შედეგზე და არა მის გამომწვევ მიზეზებზე.
დაავადებასთან დაკავშირებული გასტროენტეროლოგიური მედიკამენტები ინიშნება ექიმის მიერ და დამოუკიდებლად მიღება არაა რეკომენდებული.
ნეოპრაზოლი - გასტრო-ეზოფაგეალური რეფლუქსი. ეს წამალი ექიმის რეცეპტით გაიცემა.
გულძმარვის წამალი ნოლპაზა გასტროეზოფაგალური რეფლუქსია. ინიშნება ეროზიულ–წყლულოვანი რეფლუქს-ეზოფაგიტი და გერ-თან ასოცირებული სიმპტომების დროს : გულძმარვა, სიმჟავის რეგურგიტაცია, ტკივილი ყლაპვისას;
ომეპრაზოლი ინიშნება კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლულოვანი დაავადების სამკურნალოდ.
გასტრიტის წამალი გახლავთ გასტრიკუმელი, რომელიც მწვავე და ქრონიკული გასტრიტი; გულძმარვა, მეტეორიზმის დროს გამოიყენება.
გასტრიტოლი წვეთები მცენარეული სტანდარტიზებული პრეპარატია. მასში შედის შვიდი სამკურნალო მცენარის ექსტრაქტია. იგი იცავს კუჭის ლორწოვან გარსს, აქრობს ანთებას, ტკივილსა და კუჭში სიმძიმის შეგრძნებას.
მედიკამენტი გასტროქოლი გამოიყენება სხვადასხვა შემთხვევებში: ქრონიკული ყაბზობა, მეტეორიზმი, დისპეფსია, გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომი, გასტროდუოდენალური რეფლუქსი, მწვავე და ქრონიკული არაკალკულოზური ქოლეცისტიტი.
გასტრიტის მკურნალობა წამლის გარეშე
გასტრიტის მკურნალობა წამლის გარეშე პირდაპირ კავშირშია ცხოვრების წესის ცვლილებასთან და ჯანსაღ დიეტასთან. მაქსიმალურად ეცადეთ შეამციროთ სტრესი. სტრესი აუარესებს გასტრიტის სიმპტომებს. ამ დროს რეკომენდებულია სხვადასხვა ვარჯიშები: იოგა, მედიტაცია, ღრმა სუნთქვა და ა.შ.
გასტრიტი და კვება
დაავადებაზე მორგებული დიეტის დაწყება გადამწყვეტია სიმპტომების შესამცირებლად და კუჭის ლორწოვანი გარსის მდგომარეობის გასაუმჯობესებლად. მთავარი მიზანია თავიდან ავიცილოთ საკვები და სასმელი, რომელიც აღიზიანებს კუჭს.
მიირთვით პატარა ულუფები და ხშირად. დიდი ზომის საკვებმა შეიძლება გაზარდოს კუჭის წნევა და გამოიწვიოს მჟავა რეფლუქსი. მცირე ულუფებით ხშირად ჭამა ამ მდგომარეობის დასტაბილურებაში დაგეხმარებათ.
მიიღეთ კუჭ-ნაწლავის სამკურნალო საკვები: ანტიოქსიდანტებით, ბოჭკოებითა და გარკვეული ვიტამინებითა და მინერალებით მდიდარი საკვები ხელს უწყობს კუჭის ლორწოვანი გარსის შეხორცებას. რეკომენდებულია ხილი, ბოსტნეული, მარცვლეული, ცილები და პრობიოტიკებით მდიდარი საკვები, როგორიცაა იოგურტი და კეფირი.
რა არ შეიძლება გასტრიტის დროს
ამ შემთხვევაშიც გასტრიტის დიეტა ძალიან მნიშვნელოვანია.
- მოერიდეთ გამღიზიანებლებს: ცხარე, მჟავე (როგორიცაა პომიდორი, ციტრუსები და ა.შ.), და ცხიმოვანი საკვები აღიზიანებენ ლორწოვან გარსს.
- შეზღუდეთ ალკოჰოლის მოხმარება: ალკოჰოლი ანადგურებს კუჭის ლორწოვანს გარსს და აუარესებს გასტრიტს.
- შეწყვიტეთ მოწევა: მოწევა აზიანებს კუჭის ლორწოვან გარსს. მოწევაზე თავის დანებება გადამწყვეტია მათთვის, ვინც გასტრიტის განკურნებას ცდილობს.
- ტკივილგამაყუჩებლების მიღება ცარიელ კუჭზე: განსაკუთრებით ასპირინი ან იბუპროფენი, რადგან მათ შეუძლიათ გააუარესონ სიმპტომები.
გასტრიტის გართულებები
თუ მკურნალობა დროულად არ დაიწყო, გასტრიტმა შეიძლება მნიშვნელოვნად იმოქმედოს ინდივიდის ჯანმრთელობაზე. აქ მოცემულია რამდენიმე ძირითადი გართულება, რომელიც დაკავშირებულია გასტრიტთან:
1. პეპტიური წყლული
გასტრიტის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული გართულებაა პეპტიური წყლული. ეს არის ღია წყლული, რომელიც წარმოიქმნება კუჭის ლორწოვან გარსზე (კუჭის წყლული), წვრილი ნაწლავის ზედა ნაწილზე (თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლული) ან საყლაპავ მილზე.
2. სისხლდენა
მძიმე გასტრიტის შემთხვევაში, კუჭის ლორწოვანი გარსში ზოგჯერ იწყება სისხლდენა. თუ სისხლდენა ნელია, ის თავიდან არ არის შესამჩნევი, მაგრამ მიუხედავად ამისა, ანემიის წინაპირობაა.
3. კუჭის კიბო
ქრონიკული გასტრიტი, განსაკუთრებით თუ ის დაკავშირებულია Helicobacter pylori ინფექციასთან, ზრდის კუჭის კიბოს განვითარების რისკს.
4. პერნიციოზული ანემია
ავტოიმუნური გასტრიტი, რა დროსაც სხეულის იმუნური სისტემა უტევს კუჭის ლორწოვან გარსს, პერნიციოზული ანემიის რისკს ზრდის. ამ ტიპის ანემია იწყება მაშინ, როდესაც კუჭს აკლია ნივთიერება, რომელიც საჭიროა ვიტამინის B12-ის სათანადოდ ათვისებისთვის.
5. კუჭის ობსტრუქცია
იშვიათ შემთხვევებში, გასტრიტმა შეიძლება გამოიწვიოს ნაწიბურების წარმოქმნა და კუჭის გასასვლელის შევიწროება (სადაც კუჭი ხვდება წვრილ ნაწლავს), რაც იწვევს ბლოკირებას (კუჭის გასასვლელის ობსტრუქცია). ეს ფაქტორი ხელს უშლის საკვების გავლას და იწვევს ღებინებასა და წონის კლებას.
როდის მივმართოთ ექიმს
თუ გაქვთ გასტრიტის მუდმივი სიმპტომები, როგორიცაა კუჭის ტკივილი, გულისრევა, ღებინება, ან მძიმე სიმპტომები, როგორიცაა სისხლიანი ღებინება და შავი განავალი, აუცილებლად უნდა მიმართოთ ექიმს. ადრეული დიაგნოზი და მკურნალობა ხელს შეუწყობს გართულებების თავიდან აცილებას.
ამ დაავადების ეფექტურად მართვა მნიშვნელოვნად გააუმჯობესებს თქვენი ცხოვრების ხარისხს. სიმპტომების დროულად ამოცნობით და საჭიროების შემთხვევაში ექიმის ჩართვით,
ხშირად დასმული კითხვები
1. როგორ გადადის გასტრიტი?
გასტრიტი არ არის გადამდები და არ გადადის ადამიანიდან ადამიანზე. თუმცა, გასტრიტის გამომწვევი ბაქტერიები, როგორიცაა Helicobacter pylori, შეიძლება გადაეცეს დაბინძურებული საკვებით ან წყლით.
2. როგორ ავიცილოთ თავიდან გასტრიტი?
გასტრიტის პრევენცია პირდაპირ დაკავშირებულია ჯანსაღი ცხოვრების წესთან. აუცილებელია ჯანსაღი დიეტა, ბევრი ხილითა და ბოსტნეულით. ალკოჰოლის მოხმარების მაქსიმალურად შემცირება და სტრესის მართვა.
3. რამდენ ხანს გრძელდება გასტრიტი?
მწვავე გასტრიტი რამდენიმე დღე გრძელდება, ხოლო ქრონიკული გასტრიტი შეიძლება რამდენიმე კვირა, ან რამდენიმე თვე გაგრძელდეს.
ქვემოთ მოცემული ინფორმაცია საჭიროა სოციალური ავტორიზაციისთვის
შესვლა
Create New Account