სარჩევი:
ანემია სისხლის დაავადებაა, რომელიც მთელს მსოფლიოში მილიონობით ადამიანს აწუხებს. იგი ვითარდება მაშინ, როდესაც სხეულს არ აქვს საკმარისი ჯანსაღი სისხლის წითელი უჯრედები, ანუ ერითროციტები. ამ დეფიციტის გამო წარმოიქმნება სხვადასხვა სიმპტომები, რამაც შეიძლება რთულ შედეგებამდე მიგვიყვანოს. ამიტომ, მნიშვნელოვანია დაავადების მიზეზების, ტიპებისა და სიმპტომების ცოდნა. ბლოგში მოგაწვდით ინფორმაციას, რომელიც დაგეხმარებათ ამოიცნოთ, მართოთ და თავიდან აიცილოთ ეს მდგომარეობა.
რას ნიშნავს ანემია
ანემია ჯანსაღი სისხლის წითელი უჯრედების ნაკლებობა, ან ჰემოგლობინის არარსებობაა. ჰემოგლობინი სისხლის წითელი უჯრედების მთავარი ცილაა. ის ატარებს ჟანგბადს და აწვდის მას მთელ სხეულს.
როდესაც ადამიანს აქვს ანემია, მისი ჰემოგლობინის დონეც დაბალია. შესაბამისად, ორგანოები ვერ იღებენ საკმარის ჟანგბადს. ანემიის სიმპტომები – როგორიცაა დაღლილობა ან ქოშინი – ზუსტად ამ მიზეზითაა გამოწვეული.
ანემიის მრავალი ფორმა არსებობს. თითოეულს აქვს თავისი მიზეზი. ანემია შეიძლება იყოს მოკლევადიანი ან გრძელვადიანი, მსუბუქი ან მძიმე.
ანემიის ტიპები
არსებობს სხვადასხვა ტიპის ანემია:
რკინადეფიციტური ანემია
რკინადეფიციტური ანემია ძალიან გავრცელებულია. მას იწვევს ორგანიზმში რკინის ნაკლებობა. ჰემოგლობინის შესაქმნელად ძვლის ტვინს სჭირდება რკინა. საკმარისი რკინის გარეშე ორგანიზმი ვერ გამოიმუშავებს ჰემოგლობინს სისხლის წითელი უჯრედებისთვის.
ორსულებს ხშირად უვითარდებათ ამ ტიპის ანემია, თუ ისინი არ იღებენ რკინის დანამატებს. ასევე, სისხლის დაკარგვა ერთ-ერთი მიზეზია. სისხლის დაკარგვა შეიძლება გამოწვეული იყოს ძლიერი მენსტრუალური სისხლდენის, წყლულის, კიბოს ან ზოგიერთი ტკივილგამაყუჩებელი საშუალების, განსაკუთრებით ასპირინის რეგულარული გამოყენებით.
ვიტამინდეფიციტური ანემია
გარდა რკინისა, ორგანიზმს სჭირდება ფოლიუმის მჟავა და ვიტამინი B-12, რათა საკმარისი ჯანსაღი ერითროციტები წარმოქმნას. თუ კვების რაციონში არ შედის ეს და სხვადასხვა ძირითადი საკვები ნივთიერებები, ორგანიზმს ერითროციტების წარმოება უჭირს.
ასევე, ზოგიერთი ადამიანის ორგანიზმი ვერ ითვისებს B-12 ვიტამინს. ამან შეიძლება გამოიწვიოს ვიტამინდეფიციტური ანემია, რომელსაც ასევე უწოდებენ პერნიციულ ანემიას.
ანთების ფონზე განვითარებული ანემია
დაავადებები, რომლებიც იწვევენ ანთებას, ორგანიზმს სისხლის წითელი უჯრედების საკმარისი რაოდენობის წარმოქმნაში უშლიან ხელს. მაგალითად: კიბო, აივ/შიდსი, რევმატოიდული ართრიტი, თირკმელების დაავადება და კრონის დაავადება.
აპლასტიკური ანემია
ეს იშვიათი, სიცოცხლისათვის საშიში ანემია ვითარდება მაშინ, როდესაც სხეული არ აწარმოებს საკმარისი რაოდენობის ახალ სისხლის უჯრედებს. აპლასტიკური ანემიის გამომწვევი მიზეზებია ინფექციები, გარკვეული მედიკამენტები, ავტოიმუნური დაავადებები და ტოქსიკურ ქიმიკატებთან კონტაქტი.
ანემიები, რომლებიც დაკავშირებულია ძვლის ტვინის დაავადებასთან.
ისეთმა დაავადებებმა, როგორიცაა ლეიკემია და მიელოფიბროზი, შეიძლება გავლენა იქონიოს ძვლის ტვინში სისხლის გამომუშავებაზე.
ჰემოლიზური ანემიები
ამ ტიპის შემთხვევაში, სისხლის წითელი უჯრედები იმაზე უფრო სწრაფად ნადგურდება, ვიდრე ძვლის ტვინი შეძლებს მათ ჩანაცვლებას. სისხლის ზოგიერთი დაავადება ზრდის ერითროციტების დესტრუქციის ტემპს.
ნამგლისებრუჯრედოვანი ანემია
ნამგლისებრუჯრედოვანი ანემია მემკვიდრეობითი დაავადებაა. ამ ტიპის დროს სისხლის წითელ უჯრედებს ნამგლის ფორმა აქვთ. მათი სწრაფი დაშლა იწვევს ქრონიკულ ანემიას.
ანემია და სიმპტომები
ანემიის სიმპტომები დამოკიდებულია გამომწვევ მიზეზსა და სიმძიმეზე. რიგ შემთხვევებში, ანემია თავდაპირველად არ იწვევს სიმპტომებს, მდგომარეობა როცა უარესდება, ამის პარალელურად ჩნდება სიმპტომებიც.
ანემიის სიმპტომები მოიცავს:
- დაღლილობა.
- სისუსტე.
- ჰაერის უკმარისობა.
- ფერმკრთალი ან მოყვითალო კანი
- არარეგულარული გულისცემა.
- თავბრუსხვევა
- მკერდის ტკივილი.
- ცივი ხელები და ფეხები.
- თავის ტკივილი.
ანემიის გართულებები
თუ მკურნალობა დროულად არ დაიწყო, ანემიამ შეიძლება გამოიწვიოს ჯანმრთელობის მრავალი პრობლემა, როგორიცაა:
- მუდმივი დაღლილობა. მძიმე ანემია ზოგჯერ შეუძლებელს ხდის ფუნქციონირებას.
- ორსულობის გართულებები. ორსულებს შეიძლება ჰქონდეთ გართულებები, როგორიცაა ნაადრევი მშობიარობა.
- გულის პრობლემები. ანემიამ შეიძლება გამოიწვიოს სწრაფი ან არარეგულარული გულისცემა, რომელსაც ეწოდება არითმია. ანემიის დროს გულმა მეტი სისხლი უნდა გადატუმბოს, რათა სისხლში ჟანგბადის დანაკლისი შეავსოს. ამან შეიძლება გამოიწვიოს გულის გაფართოება ან გულის უკმარისობა.
- ზოგიერთი მემკვიდრეობითი ანემია, როგორიცაა ნამგლისებრუჯრედოვანი ანემია, შეიძლება გამოიწვიოს სიცოცხლისთვის საშიში გართულებები. დიდი რაოდენობით სისხლის დაკარგვა იწვევს მძიმე ანემიას და ზოგჯერ ფატალურ შედეგებამდე მივყავართ.
ანემიის პრევენცია
ჯანსაღი კვების რაციონი ერთ-ერთი მთავარი საშუალებაა რკინადეფიციტური და ვიტამინდეფიციტური ანემიის თავიდან ასაცილებლად. ჯანსაღი დიეტა მოიცავს:
- რკინა. რკინით მდიდარ საკვებს მიეკუთვნება საქონლის ხორცი და სხვა ხორცი, ლობიო, ოსპი, რკინით გამდიდრებული მარცვლეული, მუქი მწვანე ფოთლოვანი ბოსტნეული და ჩირი.
- ფოლატი. ეს ნუტრიენტი გვხვდება ხილსა და ხილის წვენებში, მუქი მწვანე ფოთლოვან ბოსტნეულში, მწვანე ბარდაში, ლობიოში და სხვადასხვა მარცვლეულ პროდუქტებში, როგორიცაა პური, მაკარონი და ბრინჯი.
- ვიტამინი B-12. B-12 ვიტამინით მდიდარი საკვები მოიცავს ხორცს, რძის პროდუქტებს, მარცვლეულებსა და სოიოს პროდუქტებს.
- ვიტამინი C. C ვიტამინით მდიდარ საკვებს მიეკუთვნება ციტრუსის ხილი, წიწაკა, ბროკოლი, პომიდორი, ნესვი და მარწყვი. ისინი ასევე ეხმარება ორგანიზმს რკინის მიღებაში.
დაავადების რისკ ფაქტორები
ამ ფაქტორებმა შეიძლება გაზარდოს ანემიის რისკი:
- დიეტა, რომელშიც არ არის საკმარისი აუცილებელი ვიტამინები და მინერალები. საკმარისი რკინის, ვიტამინი B-12 და ფოლიუმის არასაკმარისი მიღება ზრდის ანემიის რისკს.
- პრობლემები წვრილ ნაწლავთან. ისეთი მდგომარეობის არსებობა, რომელიც გავლენას ახდენს წვრილი ნაწლავის მიერ საკვები ნივთიერებების მიღებაზე, ზრდის ანემიის რისკს. მაგალითებია კრონის დაავადება და ცელიაკია.
- მენსტრუალური პერიოდები. ზოგადად, მძიმე მენსტრუაცია ანემიის რისკს ზრდის. მენსტრუაციის დროს სისხლის წითელი უჯრედები დიდი რაოდენობით იკარგება.
- ორსულობა. ორსული ადამიანები, რომლებიც არ იღებენ მულტივიტამინებს, ფოლიუმის მჟავასა და რკინას, ანემიის რისკის ქვეშ არიან.
- სხვადასხვა მძიმე დაავადებები. კიბო, თირკმელების უკმარისობა, დიაბეტი ზრდის ანემიის რისკს. ამ პირობებმა შეიძლება გამოიწვიოს სისხლის წითელი უჯრედების ძალიან მცირე რაოდენობა.
- ოჯახის ისტორია. ანემიის ტიპის მქონე ოჯახის წევრმა ოჯახებში, რომელსაც ეწოდება მემკვიდრეობითი, შეიძლება გაზარდოს მემკვიდრეობითი ანემიის რისკი, როგორიცაა ნამგლისებრუჯრედოვანი ანემია.
- სხვა ფაქტორები. გარკვეული ინფექციების, სისხლის დაავადებებისა და ავტოიმუნური მდგომარეობის ისტორია ზრდის ანემიის რისკს. ალკოჰოლის გადაჭარბებულმა მიღებამ, ტოქსიკური ქიმიკატების გარშემო ყოფნამ და ზოგიერთი მედიკამენტის მიღებამ შეიძლება გავლენა მოახდინოს სისხლის წითელი უჯრედების წარმოქმნაზე და გამოიწვიოს ანემია.
- ასაკი. 65 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანები ანემიის რისკის ქვეშ არიან.
ანემიის მკურნალობა
ანემიის მკურნალობა დამოკიდებულია რიგ ფაქტორებზე - დაავადების ტიპზე, სიმძიემზე და სიმძიმეზე.
შეგახსენებთ, რომ ჰემატოლოგიური პრეპარატები ინიშნება ექიმის მიერ და თვითნებურად მიღება დაუშვებელია.
- ფერებატი არის ანემიის წამალი, რომელიც გამოიყენება რკინის დეფიციტის და სისხლის ნაკლებობის დროს, განსაკუთრებით რკინის პრეპარატების კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ცუდი მოქმედების შემთხვევაში აქტიური ნივთიერების სწრაფი გამოყოფით.
- ქრონოფერი გახლავთ რკინადეფიციტური ანემიის სამკურნალო პრეპარატი.
- Amvilab - ამვილაბი ვიტამინი B12 ინიშნება ანემიის კომპლექსური მკურნალობისთვის.
- Ferroven - ფეროვენი რკინადეფიციტური ანემიის დროს, როდესაც ორალური რკინით თერაპია არის არაადექვატური, არაეფექტური ან შეუსაბამო.
- ფერლატუმი გამოიყენება ლატენტური და კლინიკურად გამოხატული რკინის დეფიციტის მკურნალობისათვის (რკინადეფიციტური ანემია); რკინის დეფიციტის პროფილაქტიკური თერაპია ორსულობისას, ლაქტაციისას, აქტიური ზრდის დროს და ა.შ.
შეგახსენებთ, რომ მედიკამენტები ინიშნება ექიმის მიერ და დამოუკიდებლად მიღება არაა რეკომენდებული.
ანემია ბავშვებში
ანემია ბავშვებში საკმაოდ გავრცელებული დაავადებაა. ბავშვების დაახლოებით 20%-ს რაღაც მომენტში ანემიის დიაგნოზი დაუსვეს.
ანემიის რისკის ქვეშ მყოფი ბავშვები
- ნაადრევად დაბადებულ ბავშვები, ან ჩვილები დაბალი წონით
- ძროხის რძის ადრეული გამოყენება რისკფაქტორია
- კვების რაციონი რომელიც რკინასა და საჭირო ვიტამინებს არ შეიცავს
- ოპერაცია ან უბედური შემთხვევა სისხლის დაკარგვით
- გრძელვადიანი დაავადებები, როგორიცაა ინფექციები, ან თირკმლის ან ღვიძლის დაავადება
- მემკვიდრეობითი ტიპის ანემიის ოჯახური ისტორია, როგორიცაა ნამგლისებრუჯრედოვანი ანემია
ანემიის პრევენცია ბავშვებში
ანემიის ზოგიერთი სახეობა მემკვიდრეობითია და მისი პრევენცია შეუძლებელია. რკინადეფიციტური ანემია, ანემიის გავრცელებული ფორმა, შეიძლება თავიდან იქნას აცილებული იმით, რომ დარწმუნდებით, რომ თქვენი ბავშვი იღებს საკმარის რკინას.
- ძუძუთი კვებეთ თქვენი პატარა, თუ ეს შესაძლებელია. ის მიიღებს საკმარის რკინას დედის რძით.
- მიეცით ფორმულა რკინით. თუ თქვენი შვილი იღებს ფორმულას, გამოიყენეთ ფორმულა რკინით.
- ძროხის რძე 1 წლამდე არაა რეკომენდებული. ძროხის რძეს არ აქვს საკმარისი რკინა და უმჯობესია თუ 1 წლამდე ბავშვებს ძროხის რჩეს არ მისცემთ.
- რკინით მდიდარი საკვები. ყურადღება მიაქციეთ რომ ბავშვის რაციონში შედიოდეს რკინით გამდიდრებული საკვები.
როდის მივმართოთ ექიმს
თუ ხშირად ხართ დაღლილი, ან სუნთქვა გიჭირთ, მაგრამ არ იცით რატომ, მიმართეთ ექიმს.
ხშირად დასმული კითხვები
1. როგორ ხდება ანემიის დიაგნოსტიკა?
დიაგნოზის დასასმელად გამოიყენება სისხლის დათვლის (CBC) ტესტი რომელიც ზომავს სისხლის წითელი უჯრედების, ჰემოგლობინისა და ჰემატოკრიტის დონეს.
2. რომელია ანემიის ყველაზე გავრცელებული ტიპი?
რკინადეფიციტური ანემია ყველაზე გავრცელებული ტიპია.
3. შეიძლება თუ არა ანემიამ გავლენა მოახდინოს ფსიქიკურ ჯანმრთელობაზე?
დიახ, ანემია ხშირად იწვევს დაღლილობასა და დეპრესიას, რაც თავის მხრივ გავლენას ახდენს ზოგად ფსიქიკურ ჯანმრთელობასა და ცხოვრების ხარისხზე.
4. რამდენი დრო სჭირდება ანემიისგან გამოჯანმრთელებას?
აღდგენის დრო განსხვავდება ანემიის გამომწვევი მიზეზისა და სიმძიმისა და მკურნალობის გეგმის ეფექტურობის მიხედვით.
ქვემოთ მოცემული ინფორმაცია საჭიროა სოციალური ავტორიზაციისთვის
შესვლა
Create New Account