კუჭის წყლული - ყველაფერი დაავადების შესახებ

სარჩევი:

რა არის კუჭის წყლული

კუჭის წყლულის სახეები

კუჭის წყლულის სიმპტომები

კუჭის წყლულის გამომწვევი მიზეზები

კუჭის წყლულის დიაგნოსტიკა

კუჭის წყლულის მკურნალობა

კუჭის წყლულის დიეტა

როგორი არ უნდა იყოს კუჭის წყლულის დიეტა

როდის მივმართოთ ექიმს

კუჭის წყლული საჭმლის მომნელებელი სისტემის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული დაავადებაა. ეს არის პეპტიური წყლულოვანი დაავადების სახეობა, რომელიც ასევე მოიცავს წყლულს წვრილ ნაწლავში (თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლული) და საყლაპავში (საყლაპავის წყლული). დაავადებაზე ინფორმაციის მიღება მნიშვნელოვანია სიმპტომების მართვისთვის, გართულებების თავიდან ასაცილებლად და ეფექტური მკურნალობის უზრუნველსაყოფად. ამ ყოვლისმომცველ ბლოგში  მიმოვიხილავთ კუჭის წყლულის სხვადასხვა ტიპებს, სიმპტომებს, მკურნალობის მეთოდებსა და პრევენციის სტრატეგიებს.

რა არის კუჭის წყლული

კუჭი ისეთი ორგანოა, სადაც წარმოიქმნება ისეთი ფერმენტი, როგორიცაა პეპსინი, იგივე კუჭის წვენი. კუჭის წვენი აუცილებელია, რომ მოვინელოთ საკვები, რომელიც პირის ღრუდან საყლაპავის გავლით ჩადის კუჭში.მჟავად თავისუფლად ინელებს საკვებს, მათ შორის ხორცს, თუმცა, ის არ აზიანებს თავად კუჭის კუნთოვან ნაწილს, მარტივად რომ ვთქვათ კუჭის ხორცს.

კუჭი ამოფენილია დამცავი ლორწოვანი გარსით, რომელიც ბარიერულ ფუნქციას ასრულებს და ამის გამო კუჭის კედელი არ ზიანდება. კუჭის წყლული იწყება მაშინ, როცა საჭმლის მომნელებელ მჟავებსა და მისი ლორწოვანის დამცავ მექანიზმებს შორის ბალანსი დარღვეულია. შესაბამისად კუჭის წყლული არის დაზიანება, რომელიც წარმოიქმნება კუჭის გარსზე. დისბალანსი შეიძლება გამოწვეული იყოს სხვადასხვა ფაქტორებით, მათ შორის Helicobacter pylori ინფექციით, არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებების (არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებების) გახანგრძლივებული გამოყენებით, ალკოჰოლის გადაჭარბებული მოხმარებით, მოწევით და სტრესით.

კუჭის წყლულის სახეები

კუჭის წყლულის ტიპები მათი ადგილმდებარეობისა და გამომწვევი მიზეზების მიხედვით იყოფა. გავრცელებული ტიპები:

1. ტიპი 1: 1 ტიპის კუჭის წყლული წარმოიქმნება მცირე გამრუდების მახლობლად - კუჭის მოკლე, მოხრილი, მარჯვენა საზღვარი. ეს არის კუჭის წყლულის წარმოქმნის ყველაზე გავრცელებული ადგილი.
2. ტიპი 2: ტიპი 2 კუჭის წყლული ჩვეულებრივ გვხვდება თორმეტგოჯა ნაწლავის ან პილორული არხის მახლობლად, სადაც კუჭი ხვდება წვრილი ნაწლავის ზედა ნაწილს (თორმეტგოჯა ნაწლავი). 2 ტიპის კუჭის წყლული თან ახლავს თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლულს.
3. ტიპი 3: ტიპი 3 წყლულები გვხვდება კუჭის პრეპილორულ რეგიონში, რომელიც მდებარეობს პილორუსის ზემოთ. 
4. ტიპი 4: ტიპის 4 კუჭის წყლული წარმოიქმნება უფრო მაღლა კუჭის მცირე გამრუდებაზე კარდიასთან ახლოს. კარდია არის კუჭის ის ნაწილი, რომელიც ყველაზე ახლოს არის საყლაპავთან.

კუჭის წყლულის სიმპტომები

კუჭის წყლულის სიმპტომების გამოვლინება შეიძლება ძალიან განსხვავდებოდეს ინდივიდებში. საერთო ნიშნები ასეთია: 

კუჭის მუდმივი ტკივილი

ეს არის ყველაზე გავრცელებული სიმპტომი, რომელიც ხასიათდება წვის ან ღრღნის შეგრძნებით. სიმპტომი ხშირად თავს იჩენს კვების დროს ან ღამით.

გულისრევა და ღებინება

ზოგიერთ ადამიანს აქვს გულისრევის შეგრძნება და მძიმე შემთხვევებში ღებინება. პირღებინებას ზოგჯერ თან ახლავს სისხლი.

წონის დაკლება და მადის ცვლილებები

წონის ალოგიკური კლება და მადის ცვლილებები ერთ-ერთი სიმპტომია, რაც გამოწვეულია ჭამის შემდეგი ტკივილის, რაც აფერხებს საკვების მიღებას.

სისხლდენა

მძიმე შემთხვევებში, წყლულმა შეიძლება გამოიწვიოს სისხლდენა, რომელიც ვლინდება ღებინებაში ან განავალში. 

კუჭის წყლულის გამომწვევი მიზეზები

კუჭის წყლულის მთავარი გამომწვევი მიზეზი Helicobacter pylori-ა. ბაქტერია კუჭის ლორწოვან გარსს აზიანებს, აქვეითებს მის დამცავ ფუნქციას და ხელს უწყობს პათოლოგიის ჩამოყალიბებას. დაავადების შემთხვევათა ნახევარზე მეტს სწორედ ჰელიკობაქტერ პილორით ინფიცირება განაპირობებს.

სხვა მიზეზები:

1. ტკივილგამაყუჩებლების ჭარბი გამოყენება (როგორიცაა ასპირინი, იბუპროფენი და ნაპროქსენი). თუ ხშირად და დიდი ხნის განმავლობაში იღებდით ასპირინს, უფრო დიდია პეპტიური წყლულის განვითარების ალბათობა. იგივე ეხება სხვა არასტეროიდულ ანთების საწინააღმდეგო საშუალებებს. მათ შორისაა იბუპროფენი და ნაპროქსენი. არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებები ბლოკავს ქიმიური ნივთიერების წარმოქმნას, რომელიც იცავს კუჭისა და წვრილი ნაწლავის შიდა კედლებს. სხვა სახის ტკივილგამაყუჩებლები, როგორიცაა აცეტამინოფენი, არ გამოიწვევს პეპტიურ წყლულს.
2. ალკოჰოლის ხშირი მოხმარება
3. ფსიქოლოგიური სტრესი
4. მოწევა

პეპტიური წყლულის განვითარების რისკ-ფაქტორები

• სტეროიდები და კალციუმის მაღალი დონე - თუ ხშირად იყენებთ სტეროიდებს და გაქვთ სისხლში კალციუმის მაღალი დონე, შეიძლება უფრო მიდრეკილი იყოთ წყლულებისკენ.
• ხანდაზმულობა. კვლევებმა აჩვენა, რომ ხანდაზმულ ადამიანებში კუჭის წყლული უფრო ხშირად ვითარდება. ერთ-ერთ მიზეზად მიჩნეულია ართრიტი. ართრიტი გავრცელებულია ხანდაზმულებში და ართრიტის ტკივილის შემსუბუქება ხშირად ასპირინისა ან იბუპროფენის ყოველდღიურად მიღებით ხდება. გარდა ამისა, ასაკის მატებასთან ერთად, პილორუსი (სარქველი კუჭსა და თორმეტგოჯა ნაწლავს შორის) დუნდება და საშუალებას აძლევს დამატებით ნაღველს (ღვიძლში წარმოებული ნაერთი, რომელიც ხელს უწყობს საჭმლის მონელებას) კუჭში შეაღწიოს და ლორწოვანი გარსის დააზიანოს.
• A ტიპის სისხლი. გაურკვეველი მიზეზის გამო, A ტიპის სისხლის მქონე ადამიანებს უფრო მეტად უვითარდებათ კუჭის წყლული.
• O ჯგუფის სისხლი. თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლული ჩვეულებრივ ვლინდება O ტიპის სისხლის მქონე ადამიანებში. 

კუჭის წყლულის დიაგნოსტიკა

დიაგნოზი დასმა ხდება ექიმის მიერ. ის ფიზიკურად გასინჯავს პაციენტს და საჭიროების შემთხვევაში ჩაატარებს ტესტირებას. 

1. ენდოსკოპია: პროცედურა, როდესაც კამერა თხელი მილი შეჰყავთ პირის ღრუში კუჭის ლორწოვანი გარსის ვიზუალიზაციისთვის.
2. სპეციალური რენტგენის ტესტი, რომელიც ხაზს კუჭის ლორწოვან გარსზე არსებული წყლულების გამოაშკარავებას უწყობს ხელს
3. H. pylori ტესტები: ეს შეიძლება მოიცავდეს სუნთქვის, სისხლის ან განავლის ტესტებს ბაქტერიის არსებობის დასადგენად.

კუჭის წყლულის მკურნალობა

ყველაზე გავრცელებული საშუალებაა ანტიბიოტიკების კომბინაცია, რომლებიც გამოიყენება ჰელიკობაქტერია პილორის მოსაკლავად და სხვადასხვა მედიკამენტები კუჭში მჟავას მოსაშორებლად. 

1. პროტონული ტუმბოს ინჰიბიტორები (PPI), როგორიცაა Aciphex ან  NEXIUM - ნექსიუმი და ანტიბიოტიკები.  
2. გასტროფლაგი გამოიყენება შემდეგი დაავადებების დროს: კუჭის, თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლული, გასტრიტი, ზოლინგერ-ელისონის სინდრომი, რეფლუქს-ეზოფაგიტი.
3. ულცედი ინიშნება კუჭის წყლულისა და 12 გოჯა ნაწლავის წყლულის დროს.
4. ზანტაკი გამოიყენება დუოდენური წყლული და კეთილთვისებიანი კუჭის წყლულის დროს.
5. ომეპრაზოლი გობენსი ასევე გახლავთ კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლულოვანი დაავადების სამკურნალო საშუალება.

შეგახსენებთ, რომ კუჭის წყლულის მედიკამენტი ინიშნება ექიმის მიერ და თვითნებურად მიღება დაუშვებელია. 

კუჭის წყლულის დიეტა

კუჭის წყლულის დიეტა მნიშვნელოვან როლს თამაშობს დაავადების მართვაში. დიეტის მთავარი შემადგენელი ნაწილია საკვები, რომელიც მდიდარია ბოჭკოებით.  ბოჭკოვანი საკვების დახმარებით კუჭში მცირდება მჟავას რაოდენობა და ამის პარალელურად მცირდება ტკივილი. კვლევებმა ასევე აჩვენა, რომ ბოჭკოებით მდიდარი დიეტა ხელს უწყობს წყლულების თავიდან აცილებას.

იდეალური საკვებია ტკბილი კარტოფილი. ის მდიდარია A ვიტამინით და არსებობს მტკიცებულება, რომ ამ საკვებ ნივთიერებას შეუძლია კუჭის წყლულების შემცირება და პროფილაქტიკა. A ვიტამინის დიდი რაოდენობა აქვს ისპანახს, სტაფილოს, ძროხის ღვიძლს. წითელი ბულგარული წიწაკა მდიდარია C ვიტამინით. ვიტამინი C მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ჭრილობების შეხორცებაში. ადამიანები, რომლებიც არ იღებენ საკმარის რაოდენობას, მათ უფრო ხშირად უჩნდებათ კუჭის წყლული. წითელი ბულგარული წიწაკის გარდა რეკომენდებულია ციტრუსოვანი ხილი, მარწყვი, კივი და ბროკოლი.

როგორი არ უნდა იყოს კუჭის წყლულის დიეტა

1. რძე. ძველად ექიმები რძეს უწევდნენ რეკომენდაციას, მაგრამ თანამედროვე კვლევებმა აჩვენა, რომ რძეს არ შეუძლია წყლულის თავიდან აცილება ან პროფილაქტიკა. რძემ შეიძლება ყველაფერი გააუარესოს და თქვენს კუჭს აიძულოს მეტი მჟავა გამოიმუშაოს.
2. ალკოჰოლი. თუ წყლულისკენ მიდრეკილი ხართ ან ახლა გაქვთ, უმჯობესია შეზღუდოთ ალკოჰოლი ან საერთოდ მოერიდოთ მას. კვლევამ აჩვენა, რომ ალკოჰოლი აღიზიანებს კუჭს და შეიძლება დააზიანოს საჭმლის მომნელებელი ტრაქტი.
3. ცხიმიანი საკვები. მათ მონელებას უფრო მეტი დრო სჭირდება, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს მუცლის ტკივილი და შებერილობა
4. კოფეინი. საერთო აზრი არ არსებობს იმის შესახებ, აუარესებს თუ არა კოფეინი - განსაკუთრებით ყავა - წყლულებს. მიუხედავად ამისა, რეკომენდაციაა, რომ ამოიღოთ ის თქვენი ყოველდღიური ცხოვრებიდან.

როდის მივმართოთ ექიმს

თუ ეჭვი გაქვთ კუჭის წყლულზე, ან გაქვთ სიმპტომები, რომლებიც შეიძლება მიუთითებდეს ამ დაავადებაზე, მნიშვნელოვანია სასწრაფოდ მიმართოთ ექიმს. აქ არის რამდენიმე ნიშანი და სიმპტომი, რომელიც შეიძლება მიუთითებდეს კუჭის წყლულის არსებობაზე:

1. მუდმივი მუცლის ტკივილი:
2. გულისრევა და ღებინება
3. საჭმლის მონელების დარღვევა
4. მადის ცვლილებები
5. მუქი ფერის განავალი
6. სისხლით ღებინება
7. თუ თქვენ განიცდით რომელიმე ამ სიმპტომს, აუცილებელია სასწრაფოდ მიმართოთ სამედიცინო გამოკვლევას.