არკოქსია — ანთებისა და ტკივილის საწინააღმდეგო საშუალება

 

არკოქსია — ანთებისა და ტკივილის საწინააღმდეგო საშუალება 

 

 

არკოქსია (Arcoxia) არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებაა, რომელიც ტკივილისა და ანთების შესამცირებლად გამოიყენება. არკოქსია კოქსიბების ჯგუფს განეკუთვნება და მოქმედებს ციკლოოქსიგენაზის (COX-2) ფერმენტის ინჰიბირებით, რაც ანთებისა და ტკივილის შემცირებას უწყობს ხელს.

 

რა თქმა უნდა, ანთების თუ ტკივილის მრავალგვარი სახეობა არსებობს, ამიტომაც აქვე გაგიზიარებთ, კონკრეტულად, რა ძირითადი ჩვენებების დროს გამოიყენება პრეპარატი არკოქსია:

 

1. ოსტეოართრიტი — პრეპარატი ამსუბუქებს ტკივილსა და ანთებას ოსტეოართრიტის მქონე პაციენტებში;
2. რევმატოიდული ართრიტი — არკოქსიაპაციენტებს ეხმარება რევმატოიდული ართრიტით გამოწვეული ტკივილისა და ანთების შემცირებაში;
3. ანკილოზური სპონდილიტი — ამ ქრონიკული ანთებითი დაავადების დროს, რომელიც ხერხემალს და ზოგჯერ სახსრებს აზიანებს, Arcoxia მნიშვნელოვნად ამსუბუქებს ტკივილისა და ანთების სიმპტომებს;
4. პოდაგრა — ამ შემთხვევაში პრეპარატი ამცირებს სახსრებში შარდმჟავას კრისტალების დაგროვებით გამოწვეულ ძლიერ ტკივილს, შეშუპებას, სიწითლესა და სიმხურვალეს;
5. სხვა მწვავე ტკივილი — შესაძლოა, არკოქსია მოკლევადიანი ტკივილის გასაყუჩებლად გამოიყენონ, როგორიცაა კბილის ამოღების შემდგომი პერიოდი.

 

არკოქსია პერორალური აბების სახით სამი დოზითაა ხელმისაწვდომი:

 

• არკოქსია 60მგ, 28 ტაბლეტი
• არკოქსია 90მგ, 28 ტაბლეტი
• არკოქსია 120მგ, 7 ტაბლეტი
  
  

საგულისხმოა, რომ მიუხედავად დიდი მოთხოვნისა, არკოქსიის ამპულა არ იწარმოება და ეს პრეპარატი მხოლოდ ტაბლეტის სახით გვხვდება. ამიტომაც, თუ ინიექციური საშუალება გესაჭიროებათ, ქვემოთ გაგიზიარებთ Arcoxia-ს შემცვლელებს.

 

რის მიხედვით განისაზღვრება პაციენტისთვის არკოქსიას საჭირო დოზა? 

 

როგორც უკვე აღვნიშნეთ, პრეპარატი არკოქსია სამი დოზით იწარმოება — მათ შორის არჩევანი კი პაციენტის მდგომარეობის, ტკივილის სიმძიმისა და ინდივიდუალური რეაქციის მიხედვით განისაზღვრება. მაგალითისთვის, გაგიზიარებთ —  არკოქსია მიღების წესი და დოზირება:

 

1. Arcoxia 60 mg — ძირითადად ინიშნება ოსტეოართრიტის სამკურნალოდ, დღეში ერთხელ;
2. Arcoxia 90 mg —  ხშირად ინიშნება რევმატოიდული ართრიტის, ანკილოზური სპონდილიტის და სხვა ანთებითი დაავადებების დროს, დღეში ერთხელ. ის უფრო ეფექტურად ამცირებს ანთებასა და ტკივილს, ვიდრე 60-მილიგრამიანი დოზა;
3. Arcoxia 120 mg — ჩვეულებრივ, ინიშნება მწვავე პოდაგრისა და მძიმე მოკლევადიანი ტკივილის სამართავად, ერთხელ დღეში. უბრალოდ, არკოქსია 120-ის მიღება არ უნდა გაგრძელდეს 8 დღეზე მეტხანს. ეს არის ყველაზე ძლიერი დოზა, რომელიც სწრაფად და ეფექტურად ამცირებს მწვავე ტკივილსა და ანთებას.

 

აქვე საგულისხმოა, რომ ზოგადი რეკომენდაციით, არკოქსია დღეში ერთხელ ინიშნება — ეს საკმარისია 24-საათიანი ტკივილისა თუ ანთების შესამცირებლად. დღიური დოზის გადაჭარბება კი არაა რეკომენდებული, რადგან ავტომატურად იზრდება გვერდითი ეფექტების რისკიც, განსაკუთრებით კუჭ-ნაწლავისა და გულ-სისხლძარღვთა სისტემის მხრივ.

 

გაითვალისწინეთ, რომ ექიმები საჭირო დოზას პაციენტის მდგომარეობის, ასაკის, ჯანმრთელობის ზოგადი მდგომარეობისა და ტკივილის სიძლიერის მიხედვით არჩევენ. ამასთან, დანიშნულება შეიძლება შეიცვალოს ინდივიდის რეაქციის, გვერდითი ეფექტების ან მკურნალობის ეფექტიანობის მიხედვით.

 

ზოგადად, უფრო მაღალი დოზები, როგორიცაა არკოქსია 120, ჩვეულებრივ ინიშნება მხოლოდ მოკლევადიანი მკურნალობისთვის; ხოლო შედარებით დაბალი დოზები (არკოქსია 60 და არკოქსია 90) შეიძლება გამოიყენონ ხანგრძლივი პერიოდის განმავლობაში.

 

ბუნებრივია, არავითარ შემთხვევაში არ უნდა შეიცვალოს დოზა ან შეწყდეს პრეპარატის მიღება ექიმის რჩევის გარეშე.

 

რა უარყოფითი შედეგები შეიძლება მოჰყვეს არკოქსიას ჭარბ დოზირებას? 

 

როგორც უმეტესი პრეპარატის შემთხვევაში, არკოქსიას ჭარბ დოზირებასაც ბევრი რისკფაქტორი ახლავს თან, რაც ორგანიზმის სხვადასხვა სისტემასა და ორგანოზე მოქმედებს. ზედოზირებისას შესაძლოა გამოიხატოს:

1. კუჭის წყლული და სისხლდენა — ჭარბი დოზირება ზრდის კუჭისა და ნაწლავების ლორწოვანის დაზიანების რისკს. შესაძლოა, ამან წყლულის განვითარება და სისხლდენა გამოიწვიოს;
2. გულისრევა, ღებინება და დიარეა — ამ სიმპტომების გამოხატვა მაშინაა უფრო მოსალოდნელი, თუკი პაციენტმა არკოქსიას დიდი დოზები ჭარბად მიიღო;
3. მაღალი არტერიული წნევა — შესაძლოა, არკოქსიას ჭარბმა დოზირებამ გამოიწვიოს არტერიული წნევის მომატება;
4. გულის შეტევა და ინსულტი — დიდი დოზით ან ხანგრძლივი გამოყენებით,  არკოქსია ზრდის გულის შეტევისა და ინსულტის რისკს; განსაკუთრებით იმ პაციენტებში, ვისაც უკვე აღენიშნება გულის პრობლემები;
5. თირკმლის დაზიანება — ჭარბმა დოზირებამ შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის ფუნქციის დარღვევა ან თირკმლის უკმარისობა. ეს ფაქტორი განსაკუთრებით საყურადღებოა იმ პაციენტებისთვის, ვისაც უკვე აქვს თირკმლის პრობლემები;
6. თირკმლის უკმარისობა — მძიმე შემთხვევებში არსებობს თირკმლის უკმარისობის განვითარების რისკი, რაც გადაუდებელ სამედიცინო ჩარევას საჭიროებს;
7. ღვიძლის ფერმენტების მომატება — ჭარბი დოზირებისას შეიძლება გაიზარდოს ღვიძლის ფერმენტების დონე, რაც ორგანოს დაზიანებაზე მიუთითებს;
8. ღვიძლის მწვავე უკმარისობა — ძალიან იშვიათ შემთხვევებში, ჭარბი დოზის მიღებამ შეიძლება გამოიწვიოს ღვიძლის სერიოზული დაზიანება;
9. თავის ტკივილი და თავბრუსხვევა — შესაძლოა, გამოვლინდეს ძლიერი თავის ტკივილი, თავბრუსხვევა და დაბნეულობა;
10. ნერვული სისტემის დარღვევა მძიმე ფორმებში — შესაძლოა, განვითარდეს ძილის დარღვევა, კრუნჩხვები ან კომა;
11. ანაფილაქსია —  იშვიათ შემთხვევებში, შეიძლება განვითარდეს მძიმე ალერგიული რეაქცია, რომელიც მოიცავს კანის გამონაყარს, ქავილს, სუნთქვის გაძნელებას და ანაფილაქსიურ შოკს.

 

როგორია არკოქსიას გვერდითი მოვლენები? 

 

არკოქსიას გვერდითი მოვლენები შეიძლება განსხვავდებოდეს ინდივიდების დონეზე და მოიცავს როგორც მსუბუქ, ისე სერიოზულ სიმპტომებს. მიუხედავად იმისა, რომ პაციენტების უმეტესობა კარგად იღებს აღნიშნულ პრეპარატს, მნიშვნელოვანია იცოდეთ არკოქსიას შესაძლო გვერდითი ეფექტების შესახებ, რათა საჭიროების შემთხვევაში დროულად მიიღოთ შესაბამისი სამედიცინო დახმარება.

საერთო გვერდითი მოვლენები: 

 

• თავის ტკივილი — ეს საკმაოდ გავრცელებული გვერდითი ეფექტია, რომელიც ხშირად გვხვდება სხვადასხვა ანთების საწინააღმდეგო პრეპარატის გამოყენებისას;
• კუჭის წვა და დისკომფორტი — შესაძლოა, პაციენტს აღენიშნებოდეს მუცლის ტკივილი, გულძმარვა და საჭმლის მომნელებელი სისტემის სხვა პრობლემები;
• წნევის მომატება — პრეპარატმა შეიძლება გაზარდოს არტერიული წნევა, განსაკუთრებით ხანგრძლივი გამოყენებისას;
• თავბრუსხვევა — ზოგიერთ პაციენტში მოსალოდნელია თავბრუსხვევა ან შეგრძნება, რომ თავბრუ ესხმის;
• კანის გამონაყარი — შესაძლოა, არკოქსიამ გამოიწვიოს ალერგიული რეაქციები, მათ შორის გამონაყარი და კანის ქავილი;
• შეშუპება — შეიძლება განვითარდეს ფეხების ან კოჭების შეშუპება, რაც სითხის შეკავებასთანაა დაკავშირებული.

 

 

სერიოზული გვერდითი ეფექტები: 

 

• გულის შეტევა და ინსულტი — შესაძლოა, არკოქსიამ გაზარდოს გულის შეტევისა და ინსულტის რისკი, განსაკუთრებით ხანგრძლივი გამოყენების ან ჭარბი დოზირებისას;
• კუჭისა და ნაწლავის სისხლდენა — მძიმე შემთხვევებში შეიძლება განვითარდეს კუჭისა და ნაწლავის წყლული და სისხლდენა;
• თირკმლის ფუნქციის დარღვევა — პრეპარატმა შეიძლება გამოიწვიოს თირკმლის ფუნქციის გაუარესება, რაც განსაკუთრებით საშიშია იმ პაციენტებისთვის, ვისაც უკვე აქვს თირკმლის პრობლემები;
• ღვიძლის პრობლემები — ღვიძლის ფერმენტების მომატება და ღვიძლის ფუნქციის დარღვევა; იშვიათად — მწვავე ღვიძლის უკმარისობა;
• ალერგიული რეაქციები — სერიოზული ალერგიული რეაქციები, როგორებიცაა ანაფილაქსია, რომელსაც თან ახლავს სახის შეშუპება, სუნთქვის გაძნელება და სხვა მწვავე სიმპტომები;
• სუნთქვის გაძნელება — იშვიათად შეიძლება გამოვლინდეს სუნთქვის გაძნელება, რომელიც დაკავშირებულია ბრონქოსპაზმთან (ბრონქების შევიწროება).

 

 

გაფრთხილებები და რეკომენდაციები: 

 

საგულისხმოა, რომ არკოქსიას გვერდითი ეფექტების პრევენცია რიგ შემთხვევებში შესაძლებელია. მაგალითად, კუჭ-ნაწლავის დასაცავად კარგი იქნება, თუ შესაბამის მედიკამენტებს გამოიყენებთ — მით უმეტეს, თუ არკოქსიას მიღება ხანგრძლივი დროით გესაჭიროებათ.

 

ასევე, პრეპარატ არკოქსიას ხანგრძლივი გამოყენებისას აუცილებლად რეგულარულად უნდა კონტროლდებოდეს არტერიული წნევა. ნებისმიერი ახალი ან გამწვავებული სიმპტომის აღმოჩენის შემთხვევაში კი დაუყოვნებლივ უნდა ეწვიოთ ექიმს.

 

გაითვალისწინეთ, ამ გვერდითი ეფექტების პოტენციური არსებობა არ ნიშნავს, რომ ყველა პაციენტი განიცდის მათ. როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, ადამიანების უმეტესობა კარგად იტანს არკოქსიას, თუმცა სიფრთხილე და ექიმის მითითებების დაცვა აუცილებელია შესაძლო გართულებების თავიდან ასაცილებლად.

 

რა შემთხვევაში არ შეიძლება პაციენტისთვის არკოქსიას მიღება? 

 

ჯანმრთელობის გარკვეული პრობლემების მქონე პირებისთვის არკოქსიას მიღება არ შეიძლება. როგორც არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებას, არკოკქსიას ესა თუ ის პირობა გააჩნია, როდესაც პაციენტისთვის მისი მიღება საზიანოა:

 

• გულის და სისხლძარღვთა დაავადებები: გულის შეტევა და ინსულტი — პაციენტებს, ვინც გულ-სისხლძარღვთა დაავადების მაღალი რისკის ქვეშაა, არკოქსიას უმეტესად არ უნიშნავენ. მიზეზი კი უკვე ვახსენეთ ზემოთ: პრეპარატმა შეიძლება გაზარდოს გულის შეტევისა და ინსულტის რისკი;
• კუჭისა და ნაწლავის წყლულები, სისხლდენა — პაციენტები, ვისაც აქვთ მიმდინარე ან წარსულში გადატანილი კუჭისა და ნაწლავის წყლულები, სისხლდენა ან კუჭ-ნაწლავის სხვა პრობლემები, უნდა მოერიდონ არკოქსიას გამოყენებას;
• გულძმარვა და მუცლის ტკივილი — თუ პაციენტს აქვს მწვავე კუჭის ტკივილი ან გულძმარვა, არკოქსიას მიღება არაა რეკომენდებული
• თირკმლის უკმარისობა — თუკი პაციენტს აქვს პროგრესირებული თირკმლის უკმარისობა ან თირკმლის სხვა პრობლემები, უმჯობესია არკოქსიას მიღების თავიდან არიდება;
• ღვიძლის მწვავე ან ქრონიკული დაავადებები — ღვიძლის მძიმე დაავადებების მქონე პაციენტებისთვის არკოქსიას მიღება სახიფათოა, რადგან ეს უფრო გაამწვავებს პრობლემას;
• გადაჭარბებული მგრძნობელობა — თუ პაციენტს ალერგიული რეაქცია აქვს ეთორიკოქსიბზე ან სხვა კოქსიბებზე, უნდა მოერიდოს ამ პრეპარატს;
• ბრონქოსპაზმი და ასთმა — ბრონქოსპაზმის ან ასთმის შემთხვევაში არკოქსიის გამოყენება არაა რეკომენდებული, რადგან მან შეიძლება სუნთქვის გაძნელება გამოიწვიოს.

 

 

შეიძლება თუ არა არკოქსიას გამოყენება ლაქტაციისა და ორსულობის დროს? 

 

არკოქსია არ არის რეკომენდებული ორსულობისა და ლაქტაციის პერიოდში.

 

• ორსულობის პირველი და მეორე ტრიმესტრი:

 

ზოგადად, არკოქსიას გამოყენება პირველ და მეორე ტრიმესტრში არ არის რეკომენდებული, რადგან არ არსებობს საკმარისი მონაცემები მის უსაფრთხოებაზე ამ პერიოდში.

 

• ორსულობის მესამე ტრიმესტრი:

 

შედეგები ნაყოფზე — მესამე ტრიმესტრში არკოქსიას გამოყენებამ შეიძლება სერიოზული პრობლემები გამოიწვიოს ნაყოფისთვის, მათ შორის გულისა და თირკმლის ფუნქციის დარღვევა. ასევე, შესაძლოა, გავლენა მოიცავდეს პრე-ეპიდერმულ და ნაყოფის დაბადების შემდეგ სუნთქვის პრობლემებს.

 

ორსულობის შეწყვეტა და ნაადრევი მშობიარობა — შესაძლოა, პრეპარატმა გაზარდოს ნაყოფის მოშორების ან ნაადრევი მშობიარობის რისკი.

 

ამიტომაც, თუ ორსული ქალი საჭიროებს ტკივილის ან ანთების მართვას, უნდა შეირჩეს ალტერნატიული, უფრო უსაფრთხო პრეპარატები, როგორიცაა, მაგალითად, პარაცეტამოლი.

 

• ლაქტაცია:

 

სამწუხაროდ, ამ დროისთვის არსებული კვლევები საკმარის ინფორმაციას არ გვაძლევს იმის შესახებ, თუ რამდენად გადადის ეთორიკოქსიბი დედის რძეში და როგორ მოქმედებს ეს ბავშვის ჯანმრთელობაზე. ამიტომაც არკოქსია არაა რეკომენდებული ძუძუთი კვების დროს.

 

შესაბამისად, ლაქტაციის დროს პაციენტმა უნდა გამოიყენოს ისეთი მედიკამენტები, რომლებიც სრულიად უსაფრთხოდაა მიჩნეული. ამასთან, ყველანაირი პრეპარატი მხოლოდ ექიმის რეკომენდაციის საფუძველზე უნდა მიიღოს.

 

არკოქსიას შემცვლელები 

 

არსებობს რამდენიმე პრეპარატი, რომლებიც არკოქსიას მსგავსად მოქმედებს და ალტერნატივის სახით მათი გამოყენება შეიძლება. ცხადია, ამ პრეპარატების შერჩევა დამოკიდებულია პაციენტის მდგომარეობაზე, ექიმის რეკომენდაციებსა და რიგ სხვა ფაქტორებზე. აქ მცირე ჩამონათვალს გაგიზიარებთ:

 

• ნაპროქსენი — შერეული ტკივილისა და ანთების სამართავად, როგორც ართრიტის, ისე ოსტეოართრიტის სამკურნალოდ;
• იბუპროფენი — შესაძლოა ოსტეოართრიტისა და მიოფასციული ტკივილის, ასევე ანთების სამართავად;
• დიქლოფენაკი — ტკივილისა და ანთების სამკურნალოდ, როგორც ართრიტის, ისე ხერხემლის პრობლემების დროს;
• სელეკოქსიბი — სპეციფიკური სელექციური COX-2 ინჰიბიტორი, რომელიც გამოიყენება ართრიტისა და ოსტეოართრიტის დროს.

 

გაითვალისწინეთ, რომ ყველა მედიკამენტს თავისი გვერდითი ეფექტები აქვს; ამიტომაც, მნიშვნელოვანია, თითოეული პრეპარატის შესაძლო რისკები და გვერდითი მოვლენები გქონდეთ შესწავლილი. ექიმის მიერ დანიშნული ალტერნატივა კი ჯანმრთელობის კონკრეტულ მდგომარეობასა თუ საჭიროებებს უნდა შეესაბამებოდეს.

 

არკოქსიას ურთიერთქმედებები სხვა პრეპარატებთან 

 

როგორც პრეპარატების დიდი ნაწილი, Arcoxia-ც ურთიერთქმედებს სხვა წამლებთან. ეს კი მნიშვნელოვნად მოქმედებს მის ეფექტურობასა და უსაფრთხოებაზე. შესაბამისად, პაციენტებმა აუცილებლად უნდა გაითვალისწინონ ამ ურთიერთქმედებების რისკები და ექიმთან კონსულტაციის შედეგად მიიღონ სწორი, ჯანმრთელობისთვის სასარგებლო გადაწყვეტილება.

 

აქვე გაგიზიარებთ არკოქსიას ძირითად ურთიერთქმედებას სხვა პრეპარატებთან:

 

• პირველი თაობის არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებები (მაგალითად, Ibuprofen, Naproxen) — კომბინირებულმა გამოყენებამ შეიძლება, გაზარდოს გვერდითი მოვლენების რისკი, როგორებიცაა კუჭის პრობლემები და სისხლდენა;
• თირკმლის ფუნქციის აღმდგენები (მაგალითად, Furosemide, Hydrochlorothiazide) — არკოქსიამ შეიძლება შეამციროს მათი ეფექტიანობა და გაზარდოს თირკმლის პრობლემების რისკი;
• ჰიპერტენზიის სამკურნალო პრეპარატები (მაგალითად, Losartan, Lisinopril) — შესაძლოა, არკოქსიამ შეამციროს მათი ეფექტიანობა და გაზარდოს არტერიული წნევის კონტროლის სირთულეები;
• თვალის დაავადებების სამკურნალო პრეპარატები (მაგალითად, Latanoprost, Timolol) — შესაძლოა, შეამციროს მედიკამენტების ეფექტიანობა, რაც დამატებით კონტროლსა და პოტენციურ რეგულირებას საჭიროებს.