Abizol - აბიზოლი ხსნარი 1მგ/მლ 150მლ

აბიზოლი 1 მგ/მლ

პერორალური ხსნარი

შემადგენლობა:

პერორალური ხსნარის ერთი მლ შეიცავს 1 მგ არიპიპრაზოლს.

დამხმარე ნივთიერებები ცნობილი მოქმედებით (ერთ მლ-ზე)

200 მგ ფრუქტოზა, 400 მგ საქაროზა, 1.8 მგ მეთილპარაჰიდროქსიბენზოატი (E218), 0.2 მგ პროპილპარაჰიდროქსიბენზოატი (E216).

ფარმაკოლოგიური თვისებები:

ფარმაკოდინამიკური თვისებები:

ფარმაკოთერაპიული ჯგუფი: ფსიქოლეპტიკური საშუალებები, სხვა ანტიფსიქოზური საშუალებები. ათქ კოდი: N05AХ12
მოქმედების მექანიზმი

სავარაუდოდ, არიპიპრაზოლის ეფექტიანობა შიზოფრენიის და I ტიპის ბიპოლარული აშლილობისას განპირობებულია D2-დოფამინური და 5HT1A-სეროტონინური რეცეპტორების ნაწილობრივი აგონისტური აქტივობის და 5HT2A-სეროტონინური რეცეპტორების ანტაგონისტური აქტივობის კომბინაციით. ცხოველებზე ჩატარებულ ექსპერიმენტებში არიპიპრაზოლმა გამოავლინა ანტაგონიზმი დოფამინერგული ჰიპერაქტივობის მიმართ და აგონიზმი დოფამინერგული ჰიპოაქტივობის მიმართ. in vitro  პირობებში არიპიპრაზოლი გამოავლინა შეკავშირების მაღალი აფინურობა D2- და D3- დოფამინური რეცეპტორების, 5HT1A- და 5HT2A-სეროტონინური რეცეპტორების მიმართ და ზომიერი აფინურობა D4-დოფამინური, 5HT2C- და 5HT7-სეროტონინური,  α1-ადრენორეცეპტორების და H1-ჰისტამინური რეცეპტორების მიმართ. არიპიპრაზოლი ასევე ავლენს შეკავშირების ზომიერ აფინურობას სეროტონინის უკუმიტაცების უბნების მიმართ და არ ახასიათებს აფინურობა მუსკარინული რეცეპტორების მიმართ. არიპიპრაზოლის ზოგიერთი სხვა კლინიკური ეფექტი შეიძლება აიხსნას ურთიერთქმედებით სხვა რეცეპტორებთან, რომლებიც არ წარმოადგენს დოფამინურ და სეროტონინურ სუბტიპებს.

ჯანმრთელ პირებში არიპიპრაზოლის მიღებისას დოზით 0,5-30 მგ ერთხელ დღეში 2 კვირის განმავლობაში, აღინიშნა 11С-რაკლოპრიდის, D2/D3-რეცეპტორების ლიგანდების კუდიან ბირთვთან და პუტამენთან შეკავშირების დოზადამოკიდებული შემცირება, პოზიტრონულ-ემისიური ტომოგრაფიის მონაცემების მიხედვით.

ფარმაკოკინეტიკური თვისებები:

შეწოვა

არიპიპრაზოლი სწრაფად შეიწოვება, სისხლის პლაზმაში მისი მაქსიმალური კონცენტრაცია მიიღწევა დოზის მიღებიდან 3-5 საათში. არიპიპრაზოლი მინიმალური ხარისხით განიცდის პრესისტემურ მეტაბოლიზმს. ტაბლეტის აბსოლუტური პერორალური ბიოშეღწევადობა შეადგენს 87%-ს. საკვები ცხიმების მაღალი შემცველობით არ ახდენს გავლენას არიპიპრაზოლის ფარმაკოკინეტიკაზე.

განაწილება

არიპიპრაზოლი ინტენსიურად ნაწილდება ორგანიზმში, განაწილების მოჩვენებითი მოცულობა შეადგენს 4,9 ლ/კგ, რაც მიუთითებს მნიშვნელოვან ექსტრავასკულურ განაწილებაზე. თერაპიული კონცენტრაციებით არიპიპრაზოლი და დეჰიდროარიპიპრაზილი 99%-ზე მეტით უკავშირდება შრატის ცილებს, ძირითადად ალბუმინს.

ბიოტრანსფორმაცია

არიპიპრაზოლი მნიშვნელოვნად მეტაბოლიზდება ღვიძლში, ძირითადად ბიოტრანსფორმაციის სამი გზით: დეჰიდრირება, ჰიდროქსილირება და N-დეზალკილირება. in vitro ჩატარებული კვლევების მონაცემებით, არიპიპრაზილის დეჰიდრირება და ჰიდროქსილირება ძირითადად მიმდინარეობს იზოფერმენტების CYP3A4 და CYP2D6 ზემოქმედებით, ხოლო N-დეზალკილირების კატალიზაცია მიმდინარეობს იზოფერმენტით CYP3A4. არიპიპრაზოლი წარმოადგენს ძირითად მოქმედ ნივთიერებას სისხლში. წონასწორულ მდგომარეობაში აქტიური მეტაბოლიტის, დეჰიდროარიპიპრაზილის, AUC შეადგენს პლაზმაში არიპიპრაზოლის AUC-ის დაახლოებით 40%-ს.

გამოყოფა

არიპიპრაზოლის ნახევარგამოყოფის საშუალო პერიოდი შეადგენს დაახლოებით 75 საათს პაციენტებში იზოფერმენტ CYP2D6-ის მაღალი აქტივობით და დაახლოებით 146 საათს პაციენტებში ამ ფერმენტის დაბალი აქტივობით.

არიპიპრაზოლის საერთო კლირენსი შეადგენს 0,7 მლ/წთ/კგ, რომელიც ძირითადად მიმდინარეობს ღვიძლის საშუალებით.

[14C]-ნიშნული არიპიპრაზოლის ერთჯერადი დოზის პერორალურად მიღების შემდეგ რადიოაქტივობის დაახლოებით 27% აღინიშნება შარდში და დაახლოებით 60% - განავალში. უცვლელი არიპიპრაზოლის 1%-ზე ნაკლები აღინიშნება შარდში და მიღებული დოზის დაახლოებით 18% უცვლელი სახით გამოიყოფა განავალთან ერთად.

პერორალური ხსნარი

არიპიპრაზოლი კარგად შეიწოვება ხსნარის სახით პერორალურად მიღებისას. ეკვივალენტური დოზებით, პლაზმაში არიპიპრაზოლის ხსნარის მაქსიმალური კონცენტრაციები (Cmax) გარკვეული ხარისხით უფრო მაღალი იყო, მაგრამ სისტემური ექსპოზიცია (AUC) იყო ტაბლეტების ეკვივალენტური.  ფარდობითი ბიოშეღწევადობის კვლევაში ჯანმრთელ პირებში შედარებული იქნა პერორალური ხსნარის სახით 30 მგ არიპიპრაზოლისა და ტაბლეტების სახით 30 მგ არიპიპრაზოლის ფარმაკოკინეტიკა, Cmax საშუალო გეომეტრიული მაჩვენებლების ხსნარისა თანაფარდობა  ტაბლეტების მიმართ შეადგენდა 122% (n=30). არიპიპრაზოლის ერთჯერადი დოზის ფარმაკოკინეტიკა იყო ხაზოვანი და დოზის პროპორციული.

პედიატრიული პოპულაცია

10-დან 17 წლამდე ასაკის პედიატრიულ პაციენტებში არიპიპრაზოლისა და დეჰიდროარიპიპრაზოლის ფარმაკოკინეტიკა  იყო ისეთივე, როგორც მოზრდილებში, სხეულის წონაში განსხვავების კორექტირების შემდეგ.

ფარმაკოკინეტიკა პაციენტების განსაკუთრებულ ჯგუფებში

ხანდაზმული პაციენტები

ჯანმრთელ ხანდაზმულ პირებსა და უფრო ახალგაზრდა მოზრდილებში, ასევე  შიზოფრენიის მქონე პაციენტებში ასაკით განპირობებული განსხვავებები არიპიპრაზოლის ფარმაკოკინეტიკურ პარამეტრებში არ არის გამოვლენილი. 

სქესი

ჯანმრთელ მამაკაცებსა და ქალებში, ასევე  შიზოფრენიის მქონე პაციენტებში სქესით განპირობებული განსხვავებები არიპიპრაზოლის ფარმაკოკინეტიკურ პარამეტრებში  არ არის გამოვლენილი. 

მოწევა

პაციენტების ფარმაკოკინეტიკის შეფასებით არ არის აღნიშნული არიპიპრაზოლის ფარმაკოკინეტიკის კლინიკურად მნიშვნელოვანი განსხვავებები მწეველ პაციენტებში.

რასა

პაციენტების ფარმაკოკინეტიკის შეფასებით არ არის ნაჩვენები არიპიპრაზოლის ფარმაკოკინეტიკის რასაზე დამოკიდებული განსხვავებები.

თირკმელების ფუნქციის დარღვევა

თირკმელების მძიმე დაავადების მქონე პაციენტებში არიპიპრაზოლის და დეჰიდროარიპიპრაზილის ფარმაკოკინეტიკური მაჩვენებლები არ განსხვავდებოდა ახალგაზრდა ჯანმრთელ პირებში აღნიშნული  მაჩვენებლებისგან.

ღვიძლის ფუნქციის დარღვევა

ღვიძლის ციროზის სხვადასხვა ხარისხის დაზიანების (A, B და C კლასები ჩაილდ-პიუს კლასიფიკაციით) მქონე პაციენტებში არიპიპრაზოლის ერთჯერადი დოზის მიღების შემდეგ არ აღინიშნა ღვიძლის ფუნქციის დარღვევის მნიშვნელოვანი გავლენა არიპიპრაზოლის და დეჰიდროარიპიპრაზილის ფარმაკოკინეტიკაზე, თუმცა, კვლევაში მონაწილეობდა მხოლოდ სამი პაციენტი C კლასის ღვიძლის ციროზით, რაც არასაკმარისია ღვიძლის მეტაბოლურ აქტივობასთან დაკავშირებით დასკვნების გასაკეთებლად.

ჩვენება:

აბიზოლი ინიშნება შიზოფრენიის სამკურნალოდ მოზრდილებსა და 15 წლის და უფროსი ასაკის მოზარდებში.

აბიზოლი ინიშნება I ტიპის ბიპოლარული აშლილობებისას ზომიერი და მძიმე მანიაკალური ეპიზოდების სამკურნალოდ და ახალი მანიაკალური ეპიზოდების პრევენციისთვის მოზრდილებში გამოხატული მანიაკალური ეპიზოდებით, რომლებიც ექვემდებარება მკურნალობას არიპიპრაზოლით (იხ. პარაგრაფი “ფარმაკოდინამიკური თვისებები“).

აბიზოლი ინიშნება 12 კვირიანი მკურნალობის კურსის სახით  I ტიპის ბიპოლარული აშლილობებისას ზომიერი და მძიმე მანიაკალური ეპიზოდების სამკურნალოდ 13 წლის და უფროსი ასაკის მოზარდებში (იხ. პარაგრაფი “ფარმაკოდინამიკური თვისებები“).

უკუჩვენება:

ჰიპერმგრძნობელობა პრეპარატის მოქმედი ნივთიერების და ნებისმიერი დამხმარე კომპონენტის მიმართ, რომლებიც ჩამოთვლილია პარაგრაფში 6.1.

გაფრთხილება/სიფრთხილის ზომები:

ანტიფსიქოზური მკურნალობის ჩატარებისას პაციენტის კლინიკური მდგომარეობის გაუმჯობესება შეიძლება აღინიშნოს რამდენიმე დღის ან რამდენიმე კვირის განმავლობაში. ამ პერიოდში საჭიროა პაციენტებზე გულდასმით დაკვირვება.

სუიციდის მცდელობა

სუიციდური ქცევის მოვლენები დამახასიათებელია ფსიქოზური დაავადებების და გუნება-განწყობის ცვლილებების დროს, ხოლო ზოგ შემთხვევაში აღინიშნებოდა ანტიფსიქოზური პრეპარატებით, მათ შორის არიპიპრაზოლით, მკურნალობის დაწყებისთანავე ან მკურნალობის შეცვლის შემდეგ (იხ. პარაგრაფი “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“). ანტიფსიქოზური პრეპარატებით მკურნალობის შემთხვევაში საჭიროა მაღალი რისკის ჯგუფის პაციენტების მკაცრი დაკვირვება.

გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები

არიპიპრაზოლი სიფრთხილით მიიღება პაციენტებში გულ-სისხლძარღვთა დაავადებებით (ანამნეზში მიოკარდიუმის ინფარქტი ან გულის იშემიური დაავადება, გულის უკმარისობა, გულის გამტარობის დარღვევები), ცერებრო-ვასკულური დაავადებით, ჰიპოტენზიის გამომწვევი მდგომარეობებით (გაუწყლოება, ჰიპოვოლემია, თერაპია ანტიჰიპერტენზიული საშუალებებით) ან ჰიპერტენზიით, მათ შორის ესენციური ან ავთვისებიანი. ანტიფსიქოზური პრეპარატების გამოყენებისას რეგისტრირებული იყო ვენური თრომბოემბოლიის (ვთე) შემთხვევები. ვინაიდან პაციენტებში, რომლებიც მკურნალობდნენ ანტიფსიქოზური პრეპარატებით, ხშირად არსებობს ვენური თრომბოემბოლიის განვითარების შეძენილი რისკ-ფაქტორები, საჭიროა გამოვლენილი იქნას ვენური თრომბოემბოლიის განვითარების ყველა შესაძლო რისკ-ფაქტორი არიპიპრაზოლით მკურნალობის დაწყებამდე და მკურნალობის განმავლობაში და მიღებული იქნას პროფილაქტიკური ზომები.

QT ინტერვალის  გახანგრძლივება

არიპიპრაზოლის კლინიკურ კვლევებში QT ინტერვალის  გახანგრძლივების შემთხვევების შედარება შეიძლებოდა პლაცებოს ჯგუფთან. არიპიპრაზოლი სიფრთხილით გამოიყენება ოჯახის ანამნეზში QT ინტერვალის  გახანგრძლივების მქონე პაციენტებში (იხ. პარაგრაფი “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“).

გვიანი დისკინეზია

1 წელზე ნაკლები ხანგრძლივობის კლინიკურ კვლევებში არიპიპრაზოლით მკურნალობის პერიოდში აღინიშნა დისკინეზიის არც თუ ხშირი შეთხვევები, რომლებიც საჭიროებდა სასწრაფო მკურნალობას. დოზის შემცირების ან მკურნალობის შეწყვეტის საკითხი განიხილება იმ შემთხვევაში, თუ არიპიპრაზოლით მკურნალობის პერიოდში პაციენტს აღენიშნა გვიანი დისკინეზიის ნიშნები და სიმპტომები (იხ. პარაგრაფი “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“). აღნიშნული სიმპტომები შეიძლება დროებით გაძლიერდეს ან პირველად გამოვლინდეს მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ.

სხვა ექსტრაპირამიდული სიმპტომები

ბავშვებში არიპიპრაზოლის გამოყენების კლინიკურ კვლევებში აღინიშნა აკატიზია და პარკინსონიზმი. სხვა ექსტრაპირამიდული დარღვევების ნიშნებისა და სიმპტომების გამოვლენის შემთხვევაში განიხილება არიპიპრაზოლის დოზის შემცირების და პაციენტზე მკაცრი კლინიკური დაკვირვების საკითხი.

ავთვისებიანი ნეიროლეფსიური სინდრომი (ანს)

ავთვისებიანი ნეიროლეფსიური სინდრომი წარმოადგენს სიცოცხლისთვის პოტენციურად საშიში სიმპტომების კომპლექსს ანტიფსიქოზური საშუალებების გამოყენებასთან დაკავშირებით. კლინიკურ კვლევებში არიპიპრაზოლით მკურნალობის პერიოდში რეგისტრირებული იყო ავთვისებიანი ნეიროლეფსიური სინდრომის იშვიათი შემთხვევები. ავთვისებიანი ნეიროლეფსიური სინდრომის კლინიკურ გამოვლინებებს წარმოადგენს ჰიპერპირექსია, კუნთების რიგიდულობა, ფსიქიკის დარღვევები და ვეგეტატიური ნერვული სისტემის არასტაბილურობა (არარეგულარული პულსი ან არტერიული წნევა, ტაქიკარდია, ოფლიანობა და გულის არითმია). გარდა ამისა, შეიძლება ადგილი ჰქონდეს კრეატინფოსფოკინაზას აქტივობის მომატებას, მიოგლობინურიას (რაბდომიოლიზს) და თირკმელების მწვავე უკმარისობას. თუმცა, ასევე აღინიშნა  კრეატინფოსფოკინაზას აქტივობის მომატება და რაბდომიოლიზი, რომელიც შეიძლება არ იყოს დაკავშირებული ავთვისებიან ნეიროლეფსიურ სინდრომთან. თუ პაციენტს აღენიშნა ავთვისებიანი ნეიროლეფსიური სინდრომის მანიშნებელი სიმპტომები ან გაურკვეველი ცხელება, ავთვისებიანი ნეიროლეფსიური სინდრომის დამატებითი კლინიკური გამოვლინებების გარეშე, უნდა შეწყვიტოთ ყველა ანტიფსიქოზური საშუალებით, მათ შორის არიპიპრაზოლით, მკურნალობა.

კრუნჩხვა

კლინიკურ კვლევებში არიპიპრაზოლით მკურნალობის პერიოდში აღინიშნებოდა კრუნჩხვების არც თუ ხშირი შემთხვევები. ამიტომ, არიპიპრაზოლი სიფრთხილით გამოიყენება ანამნეზში კრუნჩხვების მქონე პაციენტებში და მათი განვითარების რისკის შემთხვევაში (იხ. პარაგრაფი “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“).

ხანდაზმული პაციენტები ფსიქოზებით გამოწვეული დემენციით

გარდაცვალების შემთხვევების მზარდი რაოდენობა

ალცჰეიმერის დაავადებით განპირობებული ფსიქოზების მქონე ხანდაზმულ პაციენტებში არიპიპრაზოლის გამოყენების სამ პლაცებო-კონტროლირებულ კვლევაში (n=938; საშუალო ასაკი 82,4 წელი, ასაკობრივი დიაპაზონი: 56-99 წელი) არიპიპრაზოლით მკურნალობის ჯგუფში აღინიშნებოდა ლეტალური შედეგების რისკის გაზრდა პლაცებოს ჯგუფთან შედარებით. არიპიპრაზოლით მკურნალობის ჯგუფში სიკვდილიანობის მაჩვენებელი შეადგენდა 3,5%-ს, პლაცებოს ჯგუფში 1,7%-თან შედარებით. მიუხედავად იმისა, რომ სიკვდილის მიზეზები განსხვავდებოდა, სიკვდილის უმრავლესი შემთხვევის ძირითადი მიზეზი იყო დარღვევები გულ-სისხლძარღვთა სისტემის მხრივ (მაგალითად, გულის უკმარისობა, მოულოდნელი სიკვდილი) ან ინფექციის (მაგალითად, პნევმონიის) განვითარება (იხ. პარაგრაფი “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“). 

ცერებრო-ვასკულური გვერდითი რეაქციები

ამავე კვლევებში პაციენტებს (საშუალო ასაკი: 84 წელი; ასაკობრივი დიაპაზონი: 78-88 წელი) აღენიშნათ  ცერებრო-ვასკულური გვერდითი რეაქციები (მაგალითად, ინსულტი, ტრანზიტორული იშემიური შეტევა), მათ შორის ლეტალური შედეგით. ზოგადად, აღნიშნულ კვლევებში პაციენტების 1,3%-ს არიპიპრაზოლით მკურნალობისას აღენიშნათ ცერებრო-ვასკულური გვერდითი რეაქციები, პაციენტების 0,6%-თან შედარებით, რომლებიც ღებულობდნენ პლაცებოს. აღნიშნული განსხვავება არ იყო სტატისტიკურად მნიშვნელოვანი. მიუხედავად ამისა, არიპიპრაზოლის ფიქსირებული დოზის კვლევებიდან ერთში გამოვლინდა დოზის მნიშვნელოვანი კავშირი ცერებრო-ვასკულურ გვერდით რეაქციებთან არიპიპრაზოლით მკურნალობის ჯგუფში (იხ. პარაგრაფი “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“).   

არიპიპრაზოლი არ გამოიყენება ფსიქოზებით გამოწვეული დემენციის მქონე პაციენტების სამკურნალოდ.

ჰიპერგლიკემია და შაქრიანი დიაბეტი

ჰიპერგლიკემია, ზოგ შემთვევაში გამოხატული და თანხლები კეტოაციდოზით ან ჰიპეროსმოლარული კომით ან სიკვდილით, აღინიშნა პაციენტებში, რომლებიც ღებულობდნენ ატიპიურ ანტიფსიქოზურ საშუალებებს, მათ შორის არიპიპრაზოლს. მძიმე გართულებების გამომწვევი რისკ-ფაქტორები ითვალისწინებს სიმსუქნეს და დიაბეტს ოჯახის ანამნეზში. არიპიპრაზოლის გამოყენების კლინიკურ კვლევებში  არ აღინიშნებოდა ჰიპერგლიკემიასთან დაკავშირებული გვერდითი რეაქციების (მათ შორის დიაბეტი)  სიხშირის ან გლიკემიის ლაბორატორიული მაჩვენებლების შეცვლის მნიშვნელოვანი განსხვავებები პლაცებოს ჯგუფთან შედარებით. რისკების ზუსტი შეფასება ჰიპერგლიკემიასთან დაკავშირებულ გვერდით რეაქციებთან დაკავშირებით პაციენტებში, რომლებსაც უტარდებოდათ მკურნალობა არიპიპრაზოლით და სხვა ატიპიური ანტიფსიქოზური საშუალებებით, არ არის ხელმისაწვდომი პირდაპირი შედარების ჩასატარებლად. ნებისმიერი ანტიფსიქოზური საშუალებით, მათ შორის არიპიპრაზოლით მკურნალობისას საჭიროა პაციენტების მონიტორინგი ჰიპერგლიკემიის ნიშნებისა და სიმპტომების თვალსაზრისით (როგორიცაა პოლიდიფსია, გახშირებული შარდვა, პოლიფაგია და სისუსტე), ასევე პაციენტებში შაქრიანი დიაბეტით  ან შაქრიანის დიაბეტის რისკის ფაქტორებით  საჭიროა რეგულარული მონიტორინგი  გლუკოზის მაჩვენებლების გაუარესების თვალსაზრისით (იხ. პარაგრაფი “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“). 

ჰიპერმგრძნობელობა

არიპიპრაზოლით მკურნალობის შემთხვევაში შეიძლება განვითარდეს ჰიპერმგრძნობელობის რეაქციები ალერგიული სიმპტომების სახით (იხ. პარაგრაფი “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“). 

სხეულის მასის მომატება

სხეულის მასის მომატება ჩვეულებრივ აღინიშნება შიზოფრენიისა და ბიპოლარული მანიის მქონე პაციენტებში თანმხლები დაავადებების განვითარების, ანტიფსიქოზური პრეპარატების გამოყენების შედეგად, რომლებიც იწვევს სხეულის მასის მომატებას, ცხოვრების არაჯანსაღი წესის დაცვის შედეგად, რაც შეიძლება იწვევდეს მძიმე გართულებებს. პოსტმარკეტინგულ პერიოდში მიღებულია ცნობები სხეულის მასის მომატების შესახებ პაციენტებში, რომლებიც იღებდნენ არიპიპრაზოლს. ჩვეულებრივ აღნიშნული არასასურველი რეაქცია აღინიშნებოდა პაციენტებში რისკის ისეთი მნიშვნელოვანი ფაქტორებით, როგორიცაა შაქრიანი დიაბეტი, ფარისებრი ჯირკვლის დაავადება ან ჰიპოფიზის ადენომა. კლინიკურ კვლევებში არიპიპრაზოლის მიღება არ იწვევდა მოზრდილებში სხეულის მასის კლინიკურად მნიშვნელოვან მომატებას  (იხ. პარაგრაფი “ფარმაკოდინამიკური თვისებები“). ბიპოლარული მანიის მქონე მოზარდი პაციენტების კლინიკურ კვლევებში არიპიპრაზილის მიღებისას აღინიშნებოდა სხეულის მასის მომატება მკურნალობის დაწყებიდან 4 კვირის შემდეგ. ბიპოლარული მანიის მქონე მოზარდ პაციენტებში საჭიროა სხეულის მასის მომატების მუდმივი მონიტორინგი. თუ სხეულის მასის მომატება კლინიკურად მნიშვნელოვანია, უნდა იქნას განხილული დოზის შემცირების საკითხი (იხ. პარაგრაფი “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“).   

დისფაგია

ანტიფსიქოზური საშუალებების, მათ შორის არიპიპრაზოლის გამოყენებისას აღინიშნებოდა საყლაპავის პერისტალტიკის დარღვევების და ასპირაციის შემთხვევები. არიპიპრაზოლი სიფრთხილით ინიშნება პაციენტებში ასპირაციული პნევმონიის განვითარების რისკის ფაქტორებით.

აზარტულ თამაშებზე პათოლოგიური დამოკიდებულება

არიპიპრაზოლის მიღების პერიოდში პაციენტებს შეიძლება აღენიშნოს ძლიერი დამოკიდებულება, განსაკუთრებით აზარტული თამაშების მიმართ, და ამ დამოკიდებულების კონტროლის შეუძლებლობა. სხვა სახის რეგისტრირებული დამოკიდებულება ითვალისწინებს: მომატებულ სექსუალურ დამოკიდებულებას, საყიდლებზე სიარულის ძლიერ მოთხოვნილებას, საკვების მიღების ძლიერ მოთხოვნილებას, და სხვა იმპულსურ და კომპულსურ ჩვევებს. მნიშვნელოვანია ექიმმა დააზუსტოს პაციენტთან ან მის მომვლელ პირთან არიპიპრაზოლით მკურნალობის პერიოდში აზარტულ თამაშებზე დამოკიდებულების, მომატებული სექსუალური დამოკიდებულების, საყიდლებზე სიარულის ძლიერი მოთხოვნილების, საკვების მიღების ძლიერი მოთხოვნილების და სხვა იმპულსური და კომპულსური ჩვევების განვითარების ან გაძლიერების შესახებ. აღსანიშნავია, რომ თვითკონტროლის სიმპტომები შეიძლება გამოწვეული იყოს ძირითადი დაავადებით; თუმცა, ზოგ შემთხვევაში, დამოკიდებულების შეწყვეტა აღინიშნა დოზის შემციერების ან პრეპარატით მკურნალობის შეწყვეტის შემდეგ. იმ შემთხვევაში, თუ თვითკონტროლის დარღვევები არ იქნება გამოვლენილი, ეს შეიძლება იწვევდეს ზიანს ან სხვა შედეგებს პაციენტისთვის. არიპიპრაზოლით მკურნალობის პერიოდში აღნიშნული სახის დამოკიდებულების განვითარების შემთხვევაში უნდა იქნას განხილული დოზის შემცირების ან პრეპარატით მკურნალობის შეწყვეტის საკითხი  (იხ. პარაგრაფი “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“).   

ფრუქტოზა და საქაროზა

პერორალური ხსნარი შეიცავს ფრუქტოზას და საქაროზას. ფროქტოზას შეუძლია კბილების დაზიანება. საქაროზა შეიძლება მავნე იყოს კბილებისთვის. ფრუქტოზის აუტანლობის, გლუკოზა-გალაქტოზის მალაბსორბციის ან საქაროზა-იზომალტაზის უკმარისობის იშვიათი მემკვიდრეობითი დარღვევების მქონე პაციენტებმა არ უნდა მიიღონ მოცემული სამედიცინო პროდუქტი.

პარაჰიდროქსიბენზოატი

პერორალური ხსნარი შეიცავს მეთილპარაჰიდროქსიბენზოატს და პროპილპარაჰიდროქსიბენზოატს. შეიძლება გამოიწვიოს ალერგიული რეაქციები (შესაძლებელია, შენელებული ტიპის).

ნატრიუმი

პერორალური ხსნარი შეიცავს ნატრიუმს. მოცემული სამედიცინო პროდუქტის ერთი დოზირებული ერთეული შეიცავს 1 მმოლზე ნაკლებ ნატრიუმს (23 მგ), ე.ი. პრაქტიკულად “არ შეიცავს ნატრიუმს“.

პაციენტები ყურადღების დეფიციტის და ჰიპერაქტივობის თანმხლები სინდრომით

I ტიპის ბიპოლარული აშლილობისა და ყურადღების დეფიციტის და ჰიპერაქტივობის სინდრომის კომბინაციის მაღალი სიხშირის მიუხედავად, არსებობს არიპიპრაზოლისა და სტიმულატორების ერთდროულად გამოყენების უსაფრთხოების ძალიან შეზღუდული მონაცემები; ამიტომ ამ პრეპარატების ერთდროულად გამოყენების შემთხვევაში საჭიროა სიფრთხილის განსაკუთრებული ზომების დაცვა.

დაცემა

არიპიპრაზოლმა შეიძლება გამოიწვიოს ძილიანობა, პოსტურალური ჰიპოტენზია, მოტორული და სენსორული არასტაბილურობა, რაც შეიძლება იწვევდეს დაცემას. მაღალი რისკის ჯგუფში მყოფ პაციენტებში საჭიროა სიფრთხილის ზომების დაცვა და დაბალი საწყისი დოზის განხილვა (მაგალითად, ხანდაზმული ან დასუსტებული პაციენტები; იხ. პარაგრაფი “დოზირება და მიღების წესი“).

ფერტილობა, ორსულობა და ლაქტაცია:

ორსულობა

ორსულებში არიპიპრაზოლის გამოყენების ადეკვატური და კარგად კონტროლირებული კვლევები არ ჩატარებულა. არსებობს ცნობები თანდაყოლილი პათოლოგიების შესახებ; მაგრამ, არიპიპრაზოლთან მიზეზობრივ-შედეგობრივი კავშირი არ იქნა დადგენილი. ცხოველებზე ჩატარებული კვლევები არ გამორიცხავს განვითარების პოტენციურ ტოქსიკურობას. არიპიპრაზოლით მკურნალობის პერიოდში დაორსულების ან ორსულობის დაგეგვის შემთხვევაში პაციენტმა უნდა მიმართოს ექიმს კონსულტაციისთვის. ქალებში უსაფრთხოებასთან დაკავშირებით არასაკმარისი ინფორმაციის და ცხოველებში რეპროდუქციული კვლევებით გამოვლენილი პრობლემების გამო მოცემული სამედიცინო პროდუქტი არ გამოიყენება ორსულებში, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც მოსალოდნელი სარგებელი აღემატება  შესაძლო რისკს ნაყოფისთვის.

ახალშობილებში, რომლებიც განიცდიდნენ ანტიფსიქოზური საშუალებების (მათ შორის არიპიპრაზოლის) ზემოქმედებას ორსულობის მესამე ტრიმესტრში,  მშობიარობის შემდეგ არსებობს სხვადასხვა სიმძიმისა და ხანგრძლივობის გვერდითი რეაქციების, მათ შორის ექსტრაპირამიდული დარღვევების და/ან “მოხსნის“ სინდრომის განვითარების რისკი.  რეგისტრირებულია აგზნების, ჰიპერტონიის, ჰიპოტონიის, ტრემორის, ძილიანობის, რესპირატორული დისტრეს-სინდრომის ან კვების დარღვევების შემთხვევები. შესაბამისად, ახალშობილები საჭიროებენ მკაცრ მონიტორინგს  (იხ. პარაგრაფი “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“).    

ძუძუთი კვება

არიპიპრაზოლი/მეტაბოლიტები გამოიყოფა დედის რძეში. უნდა იქნას განხილული ძუძუთი კვების შეწყვეტის ან არიპიპრაზოლით მკურნალობის შეწყვეტის/მკურნალობის დაწყებისგან თავის შეკავების საკითხი, ბავშვისთვის ძუძუთი კვების სარგებელისა და დედისთვის თერაპიის სარგებელის გათვალისწინებით.

ფერტილობა

რეპროდუქციული ტოქსიკურობის კვლევების მონაცემების საფუძველზე არიპიპრაზოლი არ მოქმედებს ფერტილობაზე.

ზემოქმედება სატრანსპორტო საშუალებების მართვის და სხვა მექანიზმებთან მუშაობის უნარზე:

არიპიპრაზოლს აქვს უმნიშვნელო ან ზომიერი ზემოქმედება სატრანსპორტო საშუალებების ან მექანიზმებთან მუშაობის უნარზე, ვინაიდან შეიძლება ადგილი ჰქონდეს ისეთ ეფექტებს ნერვული სისტემის და მხედველობის მხრივ, როგორიცაა სედაცია, ძილიანობა, გულის წასვლა, არამკვეთრი მხედველობა, დიპლოპია  (იხ. პარაგრაფი “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“).   

გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები:

უსაფრთხოების პროფილის შეჯამება

პლაცებო-კონტროლირებულ კვლევებში რეგისტრირებულ ყველაზე ხშირ გვერდით რეაქციას წარმოადგენდა აკატიზია და გულისრევა, რომლებიც აღენიშნა პერორალური არიპიპრაზილით ნამკურნალევ 3%-ზე მეტ პაციენტს.

გვერდითი რეაქციების ცხრილი

არიპიპრაზოლით მკურნალობით გამოწვეული გვერდითი სამკურნალწამლო რეაქციების შემთხვევები წარმოდგენილია ქვემოთ მოყვანილ ცხრილში. ცხრილში წარმოდგენილი გვერდითი რეაქციები რეგისტრირებულია კლინიკური კვლევების ან/და პოსტმარკეტინგული გამოყენების პერიოდში.

ყველა გვერდითი სამკურნალწამლო რეაქცია წარმოდგენილია ორგანოთა სისტემების კლასებისა და გამოვლენის სიხშირის მიხედვით: ძალიან ხშირი (>1/10), ხშირი (>1/100 და < 1/10), არც თუ ხშირი (>1/1,000 - <1/100), იშვიათი (>1/10,000 - <1/1,000), ძალიან იშვიათი (<1/10,000) და სიხშირე უცნობია (არსებული მონაცემების საფუძველზე სიხშირის დადგენა შეუძლებელია). სიხშირის ყველა ჯგუფში გვერდითი რეაქციები წარმოდგენილია მათი სიმძიმის შემცირების წესით.

პრეპარატის პოსტმარკეტინგული გამოყენებისას რეგისტრირებული გვერდითი რეაქციების სიხშირის განსაზღვრა შეუძლებელია, რადგან ინფორმაცია მათ შესახებ მიღებულია სპონტანური შეტყობინებების გზით. შესაბამისად, ამ გვერდითი მოვლენების სიხშირე კლასიფიცირებულია, როგორც “სიხშირე უცნობია“.

	ხშირი	არც თუ ხშირი	სიხშირე უცნობია
დარღვევები სისხლისა და ლიმფური სისტემის მხრივ			ლეიკოპენია ნეიტროპენია თრომბოციტოპენია
დარღვევები იმუნური სისტემის მხრივ			ალერგიული რეაქცია (მაგალითად, ანაფილაქსიური რეაქცია, ანგიონევროზული შეშუპება, ენის შესიების, ენის, სახის შეშუპების, ქავილის ან ჭინჭრის ციების ჩათვლით)
ენდოკრინული დარღვევები		ჰიპერპროლაქტინემია	დიაბეტური ჰიპეროსმოლარული კომა დიაბეტური კეტოაციდოზი
მეტაბოლიზმისა და კვების დარღვევები	შაქრიანი დიაბეტი	ჰიპერგლიკემია	ჰიპონატრიემია, ანორექსია
ფსიქიკური აშლილობები	უძილობა შფოთვა მოუსვენრობა	დეპრესია მომატებული სქესობრივი აგზნებადობა	სუიციდის მცდელობა, სუიციდზე ფიქრები და სუიციდი (იხ. პარაგრაფი “გაფრთხილება / სიფრთხილის  ზომები“) აზარტულ თამაშებზე პათოლოგიური დამოკიდებულება თვითკონტროლის დარღვევები საკვების მიღების ძლიერი მოთხოვნილება საყიდლებზე სიარულის ძლიერი მოთხოვნილება პორიომანია აგრესიულობა აგზნებადობა ნერვოზულობა
ნერვული სისტემის მხრივ	აკატიზია ექსტრაპირამიდული დარღვევები ტრემორი თავის ტკივილი სედაცია ძილიანობა თავბრუსხვევა	გვიანი დისკინეზია დისტონია	ავთვისებიანი ნეიროლეფსიური სინდრომი (ანს) კრუნჩხვა სეროტონინის სინდრომი მეტყველების დარღვევა
დარღვევები თვალის მხრივ	არამკვეთრი მხედველობა	დიპლოპია	ოკულოგენური კრიზი
დარღვევები გულის მხრივ		ტაქიკარდია	მოულოდნელი სიკვდილი დაუდგენელი მიზეზით Torsades de pointes პარკუჭოვანი არითმია გულის გაჩერება ბრადიკარდია
დარღვევები სისხლძარღვების მხრივ		ორთოსტატური ჰიპოტენზია	ვენური თრომბოემბოლია (ფილტვის ემბოლიის და ღრმა ვენების თრომბოზის ჩათვლით) ჰიპერტენზია გულის წასვლა
დარღვევები სასუნთქი სისტემის, გულ-მკერდის ორგანოებისა და შუასაყარის მხრივ		სლოკინი	ასპირაციული პნევმონია ლარინგოსპაზმი  ოროფარინგეალური სპაზმი
დარღვევები კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის მხრივ	შეკრულობა დისპეფსია გულისრევა სანერწყვე ჯირკვლების ჰიპერსეკრეცია ღებინება		პანკრეატიტი დისფაგია დიარეა დისკომფორტი მუცლის არეში დისკომფორტი კუჭის არეში
დარღვევები ჰეპატობილიარული სისტემის მხრივ			ღვიძლის უკმარისობა ჰეპატიტი სიყვითლე
დარღვევები კანისა და კანქვეშა ქსოვილების მხრივ			გამონაყარი ფოტომგრძნობელობის რეაქცია ალოპეცია ჰიპერჰიდროზი
დარღვევები ძვალ-კუნთოვანი და შემაერთებელი ქსოვილის მხრივ			რაბდომიოლიზი მიალგია კუნთების დაჭიმულობა
დარღვევები თირკმელებისა და საშარდე სისტემის მხრივ			შარდის შეუკავებლობა შარდვის შეკავება
ორსულობა, მშობიარობის შემდგომი და პერინატალური პერიოდი			პრეპარატის მოხსნის სინდრომი გამოყენება ჩვილებში (იხ. პარაგრაფი “ფერტილობა, ორსულობა და ლაქტაცია“)
დარღვევები რეპროდუქციული სისტემისა და სარძევე ჯირკვლის მხრივ			პრიაპიზმი
ზოგადი დარღვევები და დარღვევები შეყვანის ადგილზე	დაღლილობა		ტემპერატურის რეგულაციის დარღვევა (მაგალითად, ჰიპოთერმია, პირექსია) ტკივილი გულ-მკერდის არეში პერიფერიული შეშუპება
ლაბორატორიული მაჩვენებლები			წონაში დაკლება წონის მატება ალანინამინოტრანსფერაზას (ალტ) დონის მომატება ასპარტატამინოტრანსფერაზას (ასტ) დონის მომატება გამა-გლუტამილტრანსფერაზას (გგტ) დონის მომატება ტუტე ფოსფატაზას დონის მომატება QT ინტერვალის გახანგრძლივება სისხლში გლუკოზის კონცენტრაციის მომატება გლიკოზილირებული ჰემოგლობინის მომატება სისხლში გლუკოზის კონცენტრაციის ცვალებადობა კრიატინფოსფოკინაზის კონცენტრაციის მომატება

ცალკეული გვერდითი რეაქციების აღწერა

პროლაქტინი

არიპიპრაზოლის დამტკიცებული ჩვენებებით ჩატარებულ კლინიკურ კვლევებში და პოსტმარკეტინგულ კვლევებში აღინიშნა სისხლის შრატში პროლაქტინის შემცველობის როგორც მომატება, ასევე შემცირება საწყის მაჩვენებელთან შედარებით (პარაგრაფი 5.1).

ლაბორატორიული მაჩვენებლები

არიპიპრაზოლისა და პლაცებოს ჯგუფების შედარებისას ლაბორატორიული და ლიპიდური პარამეტრების კლინიკურად მნიშვნელოვანი პოტენციური ცვლილებების (იხ. პარაგრაფი “ფარმაკოდინამიკური თვისებები“) მქონე პაციენტებში  არ გამოვლენილა კლინიკურად მნიშვნელოვანი განსხვავებები. კფკ (კრეატინფოსფოკინაზას) კონცენტრაციის მომატება, როგორც წესი, გარდამავალი და უსიმპტომო, აღენიშნა პაციენტების 3.5%-ს არიპიპრაზოლის ჯგუფში, პაციენტების 2.0%-თან შედარებით პლაცებოს ჯგუფში.

პედიატრიული პოპულაცია

შიზოფრენია 15 წლის და უფროსი ასაკის მოზარდებში

შიზოფრენიის მქონე 302 მოზარდის (ასაკი 13-17 წელი) მონაწილეობით ჩატარებულ ხანმოკლე პლაცებო-კონტროლირებულ კვლევაში არასასურველი მოქმედების სიხშირე და ტიპი იყო იგივე, რაც მოზრდილებში, გარდა შემდეგი რეაქციებისა, რომლებიც უფრო ხშირად აღინიშნა მოზარდებში არიპიპრაზოლის ჯგუფში, ვიდრე მოზრდილებში არიპიპრაზოლის ჯგუფში (და უფრო ხშირად, ვიდრე პლაცებოს ჯგუფში):

ძილიანობა/სედაცია და ექსტრაპირამიდული დარღვევა აღინიშნა ძალიან ხშირად (>1/10), პირის სიმშრალე, მადის გაძლიერება და ორთოსტაზული ჰიპოტენზია აღინიშნა ხშირად (>1/100 - <1/10). 26 კვირიან ღია გაფართოებულ კვლევაში უსაფრთხოების პროფილი იყო ხანმოკლე, პლაცენო-კონტროლირებულ კვლევაში აღნიშნულის მსგავსი.

ხანგრძლივ, ორმაგად ბრმა, პლაცებო კონტროლირებულ კვლევაში უსაფრთხოების პროფილი ასევე იყო იგივე, გარდა ქვემოთ მოყვანილი რეაქციების, რომლებიც აღინიშნა უფრო ხშირად, ვიდრე ბავშვებში პლაცებოს ჯგუფში: წონაში დაკლება, სისხლში შაქრის შემცველობის მომატება, არითმია და ლეიკოპენია აღინიშნა ხშირად (>1/100 - <1/10).

შიზოფრენიის მქონე მოზარდების (ასაკი 13-17 წელი) 2 წლამდე გაერთიანებულ კვლევაში, შრატში პროლაქტინის დაბალი დონის შემთხვევები ქალებსა (<3 ნგ/მლ) და მამაკაცებში (<2 ნგ/მლ) შეადგენდა შესაბამისად 29.5%-ს და 48.3%-ს. შიზოფრენიის მქონე მოზარდებში (ასაკი 13-17 წელი), რომლებიც ღებულობდნენ 5-30 მგ არიპიპრაზოლს 72 თვის განმავლობაში, შრატში პროლაქტინის დაბალი დონის შემთხვევები ქალებსა (<3 ნგ/მლ) და მამაკაცებში (<2 ნგ/მლ) შეადგენდა შესაბამისად 25.6%-ს და 45.0%-ს.

შიზოფრენიისა და ბიპოლარული აშლილობების მქონე მოზარდებში (ასაკი 13-17 წელი) ჩატარებული არიპიპრაზოლით მკურნალობის ორ ხანგრძლივ კვლევაში შრატში პროლაქტინის დაბალი დონის შემთხვევები ქალებსა (<3 ნგ/მლ) და მამაკაცებში (<2 ნგ/მლ) შეადგენდა შესაბამისად 37.0%-ს და 59.4%-ს.

მანიაკალური ეპიზოდები I ტიპის ბიპოლარული აშლილობისას 13 წლის და უფროსი ასაკის მოზარდებში

გვერდითი მოქმედების სიხშირე და ტიპი I ტიპის ბიპოლარული აშლილობის მქონე მოზარდებში იყო მოზრდილებში აღნიშნულის მსგავსი, გარდა შემდეგი რეაქციებისა: ძალიან ხშირად (>1/10), ძილიანობა (23.0%), ექსტრაპირამიდული დარღვევა (18.4%), აკატიზია (16.0%) და დაღლილობა (11.8%); და ხშირად (>1/100 - <1/10) ტკივილი მუცლის ზედა ნაწილში, გახშირებული გულისცემა, სხეულის მასის მომატება, მადის გაძლიერება,  კუნთების სპაზმი და დისკინეზია.

შემდეგი გვერდითი რეაქციები შეიძლება დაკავშირებული იყოს დოზაზე: ექსტრაპირამიდული დარღვევა (10 მგ - 9.1%, 30 მგ - 28.8%, პლაცებო - 1.7%) და აკატიზია (10 მგ - 12.1%, 30 მგ - 20.3%, პლაცებო - 1.7%).

სხეულის წონის საშუალო ცვლილება I ტიპის ბიპოლარული აშლილობის მქონე მოზარდებში არიპიპრაზოლით მკურნალობის მე-12 და 30-ე კვირას შეადგენდა შესაბამისად 2.4 კგ და 5.8 კგ, ხოლო პლაცებოს ჯგუფში შეადგენდა შესაბამისად 0.2 კგ და 2.3 კგ.

ბიპოლარული დარღვევების მქონე ბავშვებში ძილიანობა და დაღლილობა აღინიშნებოდა უფრო ხშირად, ვიდრე შიზოფრენიის მქონე პაციენტებში.

ბიპოლარული დარღვევების მქონე ბავშვებში (ასაკი 10-17 წელი) 30 კვირამდე მკურნალობისას, შრატში პროლაქტინის დაბალი დონის შემთხვევები ქალებსა (<3 ნგ/მლ) და მამაკაცებში (<2 ნგ/მლ) შესაბამისად შეადგენდა 28.0%-ს და 53.3%-ს.

აზარტულ თამაშებზე პათოლოგიური დამოკიდებულება და თვითკონტროლის სხვა დარღვევები

არიპიპრაზოლის მიღების პერიოდში პაციენტებს შეიძლება აღენიშნოს პათოლოგიური დამოკიდებულება აზარტული თამაშების მიმართ, მომატებული სექსუალური დამოკიდებულება, საყიდლებზე სიარულის ძლიერი მოთხოვნილება, საკვების მიღების ძლიერი მოთხოვნილება (იხ. პარაგრაფი “გაფრთხილება / სიფრთხილის ზომები“).

ნებისმიერი გვერდითი მოქმედების გამოვლენის შემთხვევაში კონსულტაციისთვის მიმართეთ თქვენს ექიმს

სამკურნალწამლო ურთიერთქმედება:

არიპიპრაზოლს შეუძლია გააძლიეროს გარკვეული ანტიჰიპერტენზიული პრეპარატების მოქმედება, რადგან მას გააჩნია ანტაგონიზმი α1-ადრენორეცეპტორების მიმართ.

ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე არიპიპრაზილის პირველადი ეფექტების გათვალისწინებით, საჭიროა სიფრთხილის ზომების დაცვა არიპიპრაზოლის მიღებისას ალკოჰოლთან ან ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე ზემოქმედების მქონე სხვა სამკურნალო საშუალებებთან კომბინაციაში, რომლებსაც აქვთ იგივე გვერდითი რეაქციები, მაგალითად სედაცია (იხ. პარაგრაფი “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“).   

საჭიროა სიფრთხილის ზომების დაცვა არიპიპრაზოლის გამოყენებისას QT ინტერვალის გახანგრძლივების ან ელექტროლიტური ბალანსის დარღვევების გამომწვევ პრეპარატებთან ერთდროულად მიღებისას.

სხვა პრეპარატების გავლენა არიპიპრაზოლზე

კუჭის მჟავის ბლოკერი, H2-ანტაგონისტი ფამოტიდინი, ამცირებს არიპიპრაზოლის შეწოვის სიჩქარეს, მაგრამ ითვლება, რომ აღნიშნულს არ აქვს კლინიკურად მნიშვნელოვანი ეფექტი. არიპიპრაზოლი მეტაბოლიზდება სხვადასხვა გზებით, მათ შორის CYP2D6 და CYP3A4 იზოფერმენტების მონაწილეობით, მაგრამ არ მეტაბოლიზდება CYP1А იზოფერმენტის საშუალებით. ამიტომ, მწეველებისთვის დოზის კორექტირება საჭირო არ არის.

ქინიდინი და CYP2D6 იზოფერმენტის სხვა ინჰიბიტორები

ჯანმრთელი პირების მონაწილეობით ჩატარებული კლინიკური კვლევის შედეგებით ნაჩვენებია, რომ  CYP2D6 იზოფერმენტის ძლიერი ინჰიბიტორი (ქინიდინი) 107%-ით ზრდის არიპიპრაზოლის AUC-ს, ხოლო Cmax მაჩვენებელი რჩება უცვლელი. აქტიური მეტაბოლიტის, დეჰიდროარიპიპრაზილის AUC და Cmax მაჩვენებლები შესაბამისად შემცირდა 32%-ით და 47%-ით. არიპიპრაზოლისა და ქინიდინის ერთდროულად გამოყენებისას საჭიროა არიპიპრაზოლის დანიშნული დოზის შემცირება დაახლოებით ორჯერ. იზოფერმენტ CYP2D6-ის სხვა ძლიერ ინჰიბიტორებს, როგორიცაა ფლუოქსეტინი და პაროქსეტინი, შეიძლება ჰქონდეს ანალოგიური მოქმედება, ამიტომ მათი ერთდროულად გამოყენებისას რეკომენდებულია არიპიპრაზოლის დოზის შესაბამისად შემცირება.

კეტოკონაზოლი და CYP3А4  იზოფერმენტის სხვა ინჰიბიტორები

ჯანმრთელი პირების მონაწილეობით ჩატარებული კლინიკური კვლევის შედეგებით ნაჩვენებია, რომ CYP3А4 იზოფერმენტის ძლიერი ინჰიბიტორი (კეტოკონაზოლი) შესაბამისად ზრდის არიპიპრაზოლის AUC და Cmax მაჩვენებლებს 63%-ით და 37%-ით. დეჰიდროარიპიპრაზოლის AUC და Cmax მაჩვენებლები შესაბამისად გაიზარდა 77%-ით და 43%-ით.  CYP2D6 სუსტ მეტაბოლიზატორებთან ერთად CYP3A4 იზოფერმენტის ძლიერი ინჰიბიტორების გამოყენებამ შეიძლება გამოიწვიოს სისხლის პლაზმაში არიპიპრაზოლის მაღალი კონცენტრაცია CYP2D6 იზოფერმენტის სწრაფ მეტაბოლიზატორებთან შედარებით. კეტოკონაზოლის ან CYP3A4 იზოფერმენტის სხვა ძლიერი ინჰიბიტორების არიპიპრაზოლთან ერთდროულად გამოყენების საკითხის განხილვისას შესაძლო სარგებელი უნდა აღემატებოდეს პოტენციურ რისკს პაციენტისთვის. კეტოკონაზოლისა და არიპიპრაზოლის ერთდროულად გამოყენებისას რეკომენდებულია არიპიპრაზოლის დანიშნული დოზის შემცირება დაახლოებით ორჯერ. CYP3A4 იზოფერმენტის სხვა ძლიერ ინჰიბიტორებს, როგორიცაა იტრაკონაზოლი და აივ-პროტეაზას ინჰიბიტორები, შეიძლება ჰქონდეს ანალოგიური მოქმედება, ამიტომ საჭიროა დოზის შესაბამისად შემცირება (იხ. პარაგრაფი “დოზირება და მიღების წესი“).

CYP2D6 ან CYP3A4 იზოფერმენტის ინჰიბიტორების მიღების შეწყვეტის შემთხვევაში არიპიპრაზოლის დოზა უნდა იქნას გაზრდილი კომბინირებული გამოყენების დაწყებამდე დანიშნულ დოზამდე.  არიპიპრაზოლის და CYP3A4 იზოფერმენტების (მაგალითად, დილთიაზემი) ან CYP2D6 (მაგალითად, ესციტალოპრამი) იზოფერმენტების სუსტი ინჰიბიტორების ერთდროულად მიღებისას მოსალოდნელია სისხლის პლაზმაში არიპიპრაზოლის კონცენტრაციის უმნიშვნელო მომატება.

კარბამაზეპინი და CYP3А4 იზოფერმენტის სხვა ინდუქტორები

კარბამაზეპინის, CYP3A4 იზოფერმენტის ძლიერი ინდუქტორის, და პერორალური არიპიპრაზოლის ერთდროულად გამოყენებისას შიზოფრენიის ან შიზოაფექტური აშლილობების მქონე პაციენტებში, არიპიპრაზოლის Cmax და AUC გეომეტრიული საშუალო მაჩვენებლები შესაბამისად შემცირდა 68%-ით და 73%-ით, არიპიპრაზოლის (30 მგ) მონოთერაპიაში გამოყენებასთან შედარებით. ანალოგიურად, დეჰიდროარიპიპრაზოლის Cmax და AUC გეომეტრიული საშუალო მაჩვენებლები შესაბამისად შემცირდა 69%-ით და 71%-ით, არიპიპრაზოლის მონოთერაპიაში გამოყენებასთან შედარებით.

კარბამაზეპინის არიპიპრაზოლთან ერთდროულად გამოყენების შემთხვევაში საჭიროა არიპიპრაზოლის დოზის 2 ჯერ გაზრდა. არიპიპრაზოლის და CYP3A4 იზოფერმენტის სხვა ინდუქტორების (როგორიცაა რიფამპიცინი, რიფაბუტინი, ფენიტოინი, ფენობარბიტალი, პრიმიდონი, ეფავირენცი, ნევირაპინი და კრაზანას პრეპარატები) ერთდროულად გამოყენებისას შეიძლება აღინიშნოს ანალოგიური მოქმედება, ამიტომ რეკომენდებულია დოზის შესაბამისად გაზრდა. CYP3A4 იზოფერმენტის ძლიერი ინდუქტორების მიღების შეწყვეტის შემთხვევაში არიპიპრაზოლის დოზა უნდა შემცირდეს რეკომენდებულ დოზამდე.

ვალპროატი და ლითიუმის პრეპარატები

არიპიპრაზოლის ვალპროატთან ან ლითიუმის პრეპარატებთან ერთდროულად გამოყენებისას არ აღინიშნებოდა სისხლის პლაზმაში არიპიპრაზოლის კონცენტრაციის კლინიკურად მნიშვნელოვანი ცვლილებები, შესაბამისად არ არის საჭირო დოზის კორექტირება ვალპროატის ან ლითიუმის პრეპარატების არიპიპრაზოლთან ერთად გამოყენებისას.

არიპიპრაზოლის გამოყენების გავლენა სხვა პრეპარატებზე

კლინიკურ კვლევებში არიპიპრაზოლი დოზით 10-30 მგ/დღე-ღამეში არ ახდენდა მნიშვნელოვან გავლენას CYP2D6 (დექსტრომეტორფანი/3-მეთოქსიმორფინანი), CYP2С9 (ვარფარინი), CYP2С19 (ომეპრაზოლი) და CYP3А4 (დექსტრომეტორფანი) იზოფერმენტის სუბსტრატების მეტაბოლიზმზე. გარდა ამისა, არიპიპრაზოლმა და დეჰიდროარიპიპრაზოლმა არ შეცვალა იმ სამკურნალო საშალებების მეტაბოლიზმი, რომლებიც მეტაბოლიზდება CYP1A2 იზოფერმენტით in vitro პირობებში. შესაბამისად, ნაკლებსავარაუდოა, რომ არიპიპრაზოლმა გამოიწვიოს კლინიკურად მნიშვნელოვანი გავლენა პრეპარატებზე, რომლებიც მეტაბოლიზდება ამ იზოფერმენტების მონაწილეობით.

არიპიპრაზოლის ვალპროატთან, ლითიუმის პრეპარატებთან ან ლამოტრიჯინთან ერთდროულად მიღებისას არ აღინიშნებოდა სისხლის პლაზმაში ვალპროატის, ლითიუმის ან ლამოტრიჯინის კონცენტრაციების კლინიკურად მნიშვნელოვანი ცვლილება.

სეროტონინის სინდრომი

სეროტონინის სინდრომის შემთხვევები აღინიშნა პაციენტებში, რომლებიც ღებულობდნენ არიპიპრაზოლს. აღნიშნული მდგომარეობის ნიშნები და სიმპტომები შეიძლება გამოვლინდეს განსაკუთრებით სხვა სეროტონინერგულ პრეპარატებთან, მაგალითად სეროტონინის უკუმიტაცების სელექციურ ინჰიბიტორებთან/სეროტონინი-ნორეპინეფრინის უკუმიტაცების სელექციურ ინჰიბიტორებთან, ან იმ პრეპარატებთან ერთად მიღებისას, რომლებიც ზრდის არიპიპრაზოლის კონცენტრაციებს (იხ. პარაგრაფი “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“).

პრეპარატის დოზირება და მიღების წესი:

დოზირება

მოზრდილები

შიზოფრენია: აბიზოლის რეკომენდებული საწყისი დოზა შეადგენს 10 - 15 მგ/დღე-ღამეში (10-15 მლ ხსნარი/დღე-ღამეში), შემანარჩუნებელი დოზით - 15 მგ/დღე-ღამეში, რომელიც მიიღება ერთხელ დღე-ღამეში, საკვების მიღების მიუხედავად. აბიზოლის ეფექტიანობა ნაჩვენებია დოზით 10-30 მგ/დღე-ღამეში (10-30 მლ ხსნარი/დღე-ღამეში). ეფექტიანობის გაზრდა დღე-ღამეში 15 მგ-ზე უფრო მაღალი დოზის შემთხვევაში არ არის ნაჩვენები, თუმცა, ერთეულ შემთხვევებში შეიძლება აღინიშნოს ეფექტიანობა უფრო მაღალი დოზების მიღებისას. მაქსიმალური სადღეღამისო დოზა არ უნდა აღემატებოდეს 30 მგ-ს.   

მანიაკალური ეპიზოდები I ტიპის ბიპოლარული აშლილობებისას: აბიზოლის რეკომენდებული საწყისი დოზა შეადგენს 15 მგ-ს (15 მლ ხსნარი/დღე-ღამეში) ერთხელ დღე-ღამეში, საკვების მიღების მიუხედავად, მონოთერაპიის ან კომბინირებული თერაპიის სახით (იხ. პარაგრაფი “ფარმაკოდინამიკური თვისებები“). ზოგიერთ პაციენტში შეიძლება აღინიშნოს ეფექტიანობა უფრო მაღალი დოზების მიღებისას. მაქსიმალური სადღეღამისო დოზა არ უნდა აღემატებოდეს 30 მგ-ს.   

მანიაკალური ეპიზოდების რეციდივის პროფილაქტიკა I ტიპის ბიპოლარული აშლილობებისას: პაციენტებში, რომლებიც იღებდნენ არიპიპრაზოლს მონოთერაპიაში ან კომბინირებული თერაპიის შემადგენლობაში, მანიაკალური ეპიზოდების რეციდივის პროფილაქტიკა უნდა გაგრძელდეს იმავე დოზით. სადღეღამისო დოზის რეგულირება, დოზის შემცირების ჩათვლით, განიხილება კლინიკური სტატუსის საფუძველზე.

პედიატრიული პოპულაცია

შიზოფრენია 15 წლის და უფროსი ასაკის მოზარდებში: აბიზოლის რეკომენდებული დოზა შეადგენს 10 მგ/დღე-ღამეში, რომელიც მიიღება ერთხელ დღე-ღამეში, საკვების მიღების მიუხედავად. მკურნალობის დაწყება საჭიროა დოზით 2 მგ (აბიზოლის პერორალური ხსნარის 1 მგ/მლ გამოყენებისას) 2 დღის განმავლობაში, დოზის გაზრდით 5 მგ-მდე კიდევ 2 დღის განმავლობაში რეკომენდებული დოზის მიღწევამდე, რომელიც შეადგენს 10 მგ-ს. თუ საჭიროა, დოზის შემდგომი გაზრდა უნდა განხორციელდეს 5-5 მგ-ით, მაქსიმალური სადღეღამისო დოზის, 30 მგ-ის, გადაჭარბების გარეშე (იხ. პარაგრაფი “ფარმაკოდინამიკური თვისებები“). აბიზოლი ეფექტიანია დოზით 10-30 მგ/დღე-ღამეში. ეფექტიანობის გაზრდა დღე-ღამეში 10 მგ-ზე უფრო მაღალი დოზის შემთხვევაში არ არის ნაჩვენები, თუმცა ერთეულ შემთხვევებში შეიძლება აღინიშნოს ეფექტიანობა უფრო მაღალი დოზების მიღებისას.

უსაფრთხოებისა და ეფექტიანობის არასაკმარისი მონაცემების გამო, არიპიპრაზოლი რეკომენდებული არ არის 15 წლამდე ასაკის შიზოფრენიის მქონე პაციენტებში (იხ. პარაგრაფები “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“ და “ფარმაკოდინამიკური თვისებები“).

მანიაკალური ეპიზოდები I ტიპის ბიპოლარული აშლილობებისას 13 წლის და უფროსი ასაკის პაციენტებში: აბიზოლის რეკომენდებული დოზა შეადგენს 10 მგ/დღე-ღამეში, რომელიც მიიღება ერთხელ დღე-ღამეში, საკვების მიღების მიუხედავად. მკურნალობის დაწყება საჭიროა დოზით 2 მგ (აბიზოლის პერორალური ხსნარის 1 მგ/მლ გამოყენებისას)  2 დღის განმავლობაში, დოზის გაზრდით 5 მგ-მდე კიდევ 2 დღის განმავლობაში რეკომენდებული დოზის მიღწევამდე, რომელიც შეადგენს 10 მგ-ს. მკურნალობის ხანგრძლივობა უნდა შეადგენდეს მინიმალურ პერიოდს, რაც საჭიროა სიმპტომების კონტროლისთვის და არ უნდა აღემატებოდეს 12 კვირას. ეფექტიანობის გაზრდა დღე-ღამეში 10 მგ-ზე უფრო მაღალი დოზის შემთხვევაში არ არის ნაჩვენები, და სადღეღამისო დოზა 30 მგ უკავშირდება მნიშვნელოვანი არასასურველი მოვლენების, მათ შორის ექსტრაპირამიდული სიმპტომების, ძილიანობის, დაღლილობის და სხეულის მასის მომატების არსებითად მაღალ შემთხვევებს (იხ. პარაგრაფი “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“). შესაბამისად, დღე-ღამეში 10 მგ-ზე მეტი დოზების გამოყენება შეიძლება მხოლოდ გამონაკლის  შემთხვევებში და მკაცრი კლინიკური მონიტორინგით (იხ. პარაგრაფები “გაფრთხილება/სიფრთხილის ზომები“, “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“ და “ფარმაკოდინამიკური თვისებები“). ახალგაზრდა პაციენტები წარმოადგენენ არიპიპრაზოლით გამოწვეული გვერდითი მოვლენების მომატებული რისკის ჯგუფს. შესაბამისად, 13 წლამდე ასაკის პაციენტებში აბიზოლის გამოყენება რეკომენდებული არ არის (იხ. პარაგრაფები “გვერდითი მოქმედება/არასასურველი მოვლენები“ და “ფარმაკოდინამიკური თვისებები“).

აუტისტური დარღვევით გამოწვეული გაღიზიანებულობა: 18 წლამდე ასაკის ბავშვებსა და მოზარდებში არიპიპრაზოლის უსაფრთხოება და ეფექტიანობა დადგენილი არ არის. ამ მომენტისათვის არსებული ცნობები აღწერილია პარაგრაფში 5.1, მაგრამ დოზირებასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები წარმოდგენილი არ არის.

ტურეტის სინდრომით გამოწვეული ტიკები: 6-დან 18 წლამდე ასაკის ბავშვებსა და მოზარდებში არიპიპრაზოლის უსაფრთხოება და ეფექტიანობა დადგენილი არ არის. ამ მომენტისათვის არსებული ცნობები აღწერილია პარაგრაფში 5.1, მაგრამ დოზირებასთან დაკავშირებული რეკომენდაციები წარმოდგენილი არ არის.

პაციენტების განსაკუთრებული ჯგუფები

ღვიძლის ფუნქციის დარღვევა

ღვიძლის მსუბუქი და ზომიერი უკმარისობის მქონე პაციენტებში დოზის კორექტირება საჭირო არ არის. ღვიძლის მძიმე უკმარისობის მქონე პაციენტებთან დაკავშირებით არსებული ცნობები არასაკმარისია რეკომენდაციების წარმოსადგენად. აღნიშნული ჯგუფის პაციენტებში დოზა რეგულირდება სიფრთხილით. მიუხედავად ამისა, მაქსიმალური სადღეღამისო დოზა 30 მგ სიფრთხილით გამოიყენება ღვიძლის მძიმე უკმარისობის მქონე პაციენტებში (იხ. პარაგრაფი “ფარმაკოკინეტიკური თვისებები“).

თირკმელების ფუნქციის დარღვევა

თირკმელების  ფუნქციის დარღვევების მქონე პაციენტებში დოზის კორექტირება საჭირო არ არის.

ხანდაზმული პაციენტები

არიპიპრაზოლის უსაფრთხოება და ეფექტიანობა შიზოფრენიის ან I ტიპის ბიპოლარული აშლილობებისას მანიაკალური ეპიზოდების მკურნალობისას 65 წლის და უფროსი ასაკის პაციენტებში დადგენილი არ არის. ამ პოპულაციაში უფრო მაღალი მგრძნობელობის გამო, კლინიკური ფაქტორების მიხედვით განიხილება უფრო მცირე საწყისი დოზის გამოყენების საკითხი (იხ. პარაგრაფი “გაფრთხილება/სიფრთხილის ზომები“).

სქესი

არ არის საჭირო დოზის კორექტირება მდედრობითი სქესის პაციენტებში, მამრობითი სქესის პაციენტებთან შედარებით (იხ. პარაგრაფი “ფარმაკოკინეტიკური თვისებები“).

მოწევა

არიპიპრაზოლის მეტაბოლიზმის გზის  გათვალისწინებით მწეველ პაციენტებში დოზის კორექტირება საჭირო არ არის (იხ. პარაგრაფი “სამკურნალწამლო ურთიერთქმედება“).

დოზის კორექტირება სამკურნალწამლო ურთიერთქმედების მიხედვით 

CYP3А4 ან CYP2D6 იზოფერმენტების ძლიერი ინჰიბიტორების არიპიპრაზოლთან ერთად მიღების შემთხვევაში საჭიროა არიპიპრაზოლის დოზის შემცირება. კომბინირებული მკურნალობიდან CYP3А4 ან CYP2D6 იზოფერმენტების ინჰიბიტორების ამოღების შემთხვევაში საჭიროა არიპიპრაზოლის დოზის გაზრდა (იხ. პარაგრაფი “სამკურნალწამლო ურთიერთქმედება“).

CYP3А4 იზოფერმენტის ძლიერი ინდუქტორების არიპიპრაზოლთან ერთად მიღების შემთხვევაში საჭიროა არიპიპრაზოლის დოზის გაზრდა. კომბინირებული მკურნალობიდან CYP3А4 იზოფერმენტის ინდუქტორების ამოღების შემთხვევაში საჭიროა არიპიპრაზოლის დოზის რეკომენდებულ დოზამდე შემცირება (იხ. პარაგრაფი “სამკურნალწამლო ურთიერთქმედება“).

მიღების წესი:

აბიზოლი მიიღება პერორალურად.

აბიზოლის ტაბლეტების ალტერნატივის სახით შეიძლება ოროდისპერგირებადი ტაბლეტების ან პერორალური ხსნარის გამოყენება პაციენტებში, რომლებსაც უჭირთ აბიზოლის ტაბლეტების გადაყლაპვა (იხ. პარაგრაფი “ფარმაკოკინეტიკური თვისებები“).

დოზის გადაჭარბება:

ნიშნები და სიმპტომები

კლინიკურ კვლევებში და პოსტმარკეტინგული გამოყენების პერიოდში მოზრდილ პაციენტებში არიპიპრაზოლის შემთხვევით ან განზრახ 1,260 მგ-მდე დოზის მწვავე გადაჭარბება აღინიშნა ლეტალური შედეგების გარეშე. სამედიცინო თვალსაზრისით პოტენციურად მნიშვნელოვანი ნიშნები და სიმპტომები ითვალისწინებდა ლეთარგიას, მომატებულ არტერიულ წნევას, ძილიანობას, ტაქიკარდიას, გულისრევას, ღებინებას და დიარეას. გარდა ამისა, მიღებულია ცნობები ბავშვებში არიპიპრაზოლის (195 მგ-მდე) დოზის გადაჭარბების შესახებ ლეტალური შედეგების გარეშე. სამედიცინო თვალსაზრისით პოტენციურად მნიშვნელოვანი ნიშნები და სიმპტომები ითვალისწინებდა ძილიანობას, ცნობიერების დროებით დაკარგვას და ექსტრაპირამიდულ სიმპტომებს.

დოზის გადაჭარბების მკურნალობა

დოზის გადაჭარბების მკურნალობა უნდა იყოს შემანარჩუნებელი, საჭიროა სასუნთქი გზების გამტარობის უზრუნველყოფა, ჟანგბადის მიწოდება და ვენტილაციის ჩატარება, ასევე სიმპტომების მართვა. განიხილება სხვადასხვა პრეპარატების გამოყენების საკითხი. შესაბამისად, დაუყოვნებლივ უნდა იქნას დაწყებული გულ-სისხლძარღვთა მონიტორინგი, რაც ითვალისწინებს ხანგრძლივ ეკგ მონიტორინგს შესაძლო არითმიის გამოვლენის მიზნით. არიპიპრაზოლის დოზის გადაჭარბების დადასტურების ან დოზის გადაჭარბებაზე ეჭვის არსებობის შემთხვევაში საჭიროა პაციენტის მკაცრი სამედიცინო დაკვირვება და მონიტორინგი მდგომარეობის სტაბილიზაციამდე.

არიპიპრაზოლის მიღებიდან ერთ საათში აქტივირებული ნახშირის (50 გ) მიღების შემთხვევაში არიპიპრაზოლის Cmax მცირდება დაახლოებით 41%-ით, ხოლო AUC - დაახლოებით 51%-ით, რაც მიუთითებს, რომ ნახშირი შეიძლება ეფექტიანი იყოს დოზის გადაჭარბების მკურნალობისას.

ჰემოდიალიზი

მიუხედავად იმისა, რომ ინფორმაცია არიპიპრაზოლის დოზის გადაჭარბების მკურნალობისას ჰემოდიალიზის ეფექტიანობის შესახებ არ არის, ნაკლებსავარაუდოა, რომ ჰემოდიალიზი სასარგებლო იყოს დოზის გადაჭარბების მართვაში, რადგან არიპიპრაზოლი მჭიდროდ უკავშირდება პლაზმის ცილებს.

გამოშვების ფორმა:

ქარვისფერი პეტ ბოთლი თეთრი ფერის პოლიპროპილენის თავსახურით და ბავშვებისგან დამცავი საკეტით, 30 მლ საზომი ჭიქა, 5 მლ შპრიცი და საცობი.

სხვა ფარმაცევტული დოზირებული ფორმები:

აბიზოლი იზიტაბი 5 მგ ოროდისპერგირებადი ტაბლეტი წარმოდგენილია სილიკაგელი ალუმინი-ალუმინი/მოსახსნელ ბლისტერებში, რომელიც მოთავსებულია მუყაოს კოლოფებში 7x4 ოროდისპერგირებადი ტაბლეტით.

აბიზოლი იზიტაბი 10 მგ ოროდისპერგირებადი ტაბლეტი წარმოდგენილია სილიკაგელი ალუმინი-ალუმინი/მოსახსნელ ბლისტერებში, რომელიც მოთავსებულია მუყაოს კოლოფებში 7x4 ოროდისპერგირებადი ტაბლეტით.

აბიზოლი იზიტაბი 15 მგ ოროდისპერგირებადი ტაბლეტი წარმოდგენილია სილიკაგელი ალუმინი-ალუმინი/მოსახსნელ ბლისტერებში, რომელიც მოთავსებულია მუყაოს კოლოფებში 7x4 ოროდისპერგირებადი ტაბლეტით.

შენახვის პირობები:

პრეპარატი ინახება 30°С-ზე დაბალ ტემპერატურაზე, საკუთარ შეფუთვაში.

პრეპარატი შეინახეთ ბავშვებისთვის მიუწვდომელ ადგილას.

გაცემის წესი: ფარმაცევტული პროდუქტის ჯგუფი II, გაიცემა ფორმა №3 რეცეპტით.